7. Relatio ex duobus manuscriptis in Sculteti annalibus ad Pag . . 195 8. Brentius Schradino ceterisque ecclesiae Reutlingensis sym- 201 205 208 XXIX. In Huldrici Zuinglii sermones populares et vulgares in psal- AD CAROLUM ROMANORUM IMPERATOREM GERMANIAE COMITIA AUGUSTAE CELEBRANTEM FIDEI HULDRICI ZUINGLII RATIO Controversia de ratione Sacrae Coenae per Lutheri infinitam acerbitatem et obstinationem tam insanabilis evaserat, ut non solum Zuinglii doctrina sed etiam Buceri aliorumque Theologorum superioris Germaniae, ad Lutheri usum loquendi conformata, condemnaretur a Lutheranis ac reiiceretur. Principes et civitates Lutheri doctrinae addictae, excepto Philippo Hassiae Landgravio, civitates superiores iuxta cum Protestantibus Helvetiae Confoederatae omni politica ecclesiasticaque communione excludebant atque eos Comitiis Augustanis et Confessione ibi 25. Ian. proposita Caesaris permittebant severitati, cui quidem et Catholicis partibus nihil laetius accidere poterat. De qua re ad Zuinglium Bucerus post 23. Iunii 1530. ex Augusta sic retulit: „Nihil potest fingi Lutheranorum in nos odio implacabilius, nihil aeque atrox ac dirum.“ Quatuor illae civitates Germaniae superioris neque a Lutheranis nec vero a Catholicis partibus vel in praesentissimo periculo ullam suae conscientiae vim inferre passae sunt ac propria Fidei confessione Caesari tradita susceperunt eius offensionem. Zuinglius autem, quum non vacaret communibus consiliis decretisque evangelicarum ecclesiarum Helvetiae universarum confessionem Caesari et Comitiis tradere atque etiam libertatem sui populi rebus in sacris externo imperio submittere vereretur: attamen Zuinglii univ. opera. Vol. IV. 1 hanc occasionem praetermittere nolebat, quin Caesari et imperio Germaniae suam quoque doctrinam per sese Confessionis nomine offerret. Sturmius quoque (vid. Sturm. ad Zu. 31. Mai. et 20. Iun.) eum ad hoc negotium evocaverat; sic tamen ut eius in votis esset, scriptum id genus nomine universarum civitatum Helvetiae reformatarum tradi. Zuinglius hanc confessionem fidei Latine et Germanice conscriptam per proprium nuntium ad Comitia Augustam misit, quo eodem legati quinque Cantonum convenerant atque cum Caesare et catholicis Imperii Principibus ex adversa parte clanculum agebant. Quid quod Zuinglius Philippo Landgravio ultro promiserat, si exposceret, semet ipsum sistere Augustae. De eventu Bucerus et Capito (12. Iul. 1530) ad Fratres Argentoratenses: „Octavo die Iulii Z. rationem fidei suae masculam ad Caes. proprio nuntio misit. Quo omine sit excepta facile videtur expendenti commotos Papistarum animos." De eo, quod maximae fuit invidiae apud LutheFanos aeque et Catholicos, videatur Capito ad Zu. 23. Iul. 1530, et Bucerus ad Zu. 23. Iul. 1530. Idem 29. Aug. ad Ambros. Blaurerum et Io. Zuiccium: Hoc sane experimur verum, quod pridem Gratianus (Zu.) scripsit, sola constantia frangi posse omnes hostium conatus.“ 17 Prima editio lucem vidit Tiguri apud Christ. Frosch. MDXXX mense lulio, 4 foliis quadruplicatis. Alterius inscriptio brevior est: Ad Car. Rom. Imp. Fidei Huldrici Zuinglii ratio," cui alligatus est hic libellus: Ad Illustrissimos Germaniae Principes Augustae congregatos epistola. Haec autem editio non, ut per errorem typographicum numeri paginarum ferunt, 26, sed 35 paginis constat octava quam dicunt forma. Germanica versio cum prima editione prodiit eodem tempore, sic inscripta: „Ad Carolum, Imperatorem Romanum, nunc Augustae degentem, Confessio Fidei ab Huldrico Zuinglio" cum icone Caesaris ligno incisa, nullo anni numero. Istud scriptum extat etiam in Opp. II, 538 a- 544 b. 1 Expectabamus anxii, Carole, iustitiae sacer Caesar! qui evaņgelium in urbibus Christianae civitatis praedicamus, quando a nobis quoque fidei nostrae, quam et habemus et confitemur, ratio peteretur. Quumque ad hunc modum erecti stamus, adfertur magis rumore‹ quam certo nuntio, multos iam adornavisse religionis ac fidei suae tenorem ac summam, quam tibi offerant. Hic nos inter sacrum et saxum sumus: hine enim veritatis amor et publicae pacis studium extimulant, quo magis et ipsi faciamus quod alios facere videmus; isthinc autem fugax occasio terret, quum quod agi omnia celerius ac veluti perfunctorie, tuae properationis causa, oporteat (nam et eandem fama nuntiat); tum quod, qui per urbes et agros dictae civitatis verbi divini praecones agimus; longius constituti ac dissiti sumus, quam ut tam brevi tempusculo coire, et quid maxime conveniat ad celsitudinem tuam scribere, deliberare possimus. Ut igitur aliorum deinde confessionem, imo eorundem ab adversariis etiam confutationem vidimus, quae tamen praeparatae videntur, antequam quicquam ab eis postulatum esset: iam importunum fore non credidi, si solus meae fidei rationem, citra gentis meae praeiudicium, protinus exponerem. Nam si úspiam lente festinandum, hic certe propere festinandum fuit, ne transmisso per oscitantiam negotio aut in periculum suspecti silentii aut arrogantis negligentiae incideremus. En igitur tibi, Caesar, hac lege fidei meae suminam, ut simul tester, non horum modo articulorum, sed omnium quae unquam scripsi aut per dei bonitatem scripturus sum iudicium nulli uni nullisque paucis, sed toti ecclesiae Christi, quatenus illa ex verbi et spiritus dei tum praescripto tum adflatu pronuntiat, me crediturum ac permissurum esse. Primo igitur et credo et scio unum ac solum esse deum, eumque esse natura bonum, verum, potentem, iustum, sapientem, creatorem et çuratorem rerum omnium visibilium atque invisibilium; esse patrem, filium et spiritum sanctum, personas quidem tres, sed essentiam horum unam ac simplicem. Et omnino iuxta expositionem symboli tam Niceni quam Athanasiani per singula de numine ipso deque nominibus sive personis tribus sentio. Filium carnem adsumsisse credo et intelligo, ipsum humanam naturam, imo totum hominem, qui ex corpore et animo constat, vere ex immaculata perpetuaque virgine Maria adsumsisse; id autem hoc modo, ut totus ille homo in unitatem hypostaseos sive personae, filii dei, sic sit adsuntus, ut peculiarem personam homo non constituerit, sed adsuntus sit ad filii dei personam inseparabilem, individuam et indissociabilem. Quamvis autem utraque natura, divina videlicet et humana, ingenium ac proprietatem suam sic servaverit, ut utraque in illo vere et naturaliter esse deprehendatur: attamen naturarum distinctae proprietates et opera personae unitatem non dissociant. Non magis quam in homine animus et caro duas personas constituunt: ut enim ista natura diversissima sunt, ita diversis quoque proprietatibus et operationibus pollent. Attamen homo, qui ex his consistit, non duae personae, sed una est. Ita deus et homo unus est Christus, dei ab aeterno et hominis a temporis dispensatione in aeternum filius. Una persona, unus Christus; perfectus deus, perfectus homo. Non quod una natura altera fiat aut inter se confundantur, sed quod utraque propria maneat et unitas tamen personae ista proprietate non disiungatur. Hinc unus et idem Christus pro humanae naturae ingenio vagit, incrementum capit, proficit sapientia, esurit, sitit, edit, bibit, aestuat, alget, vapulat, sudat, vulneratur, trucidatur, timet, tristatur, et cetera quae ad mulctam et poenam peccati attinent fert: nam ab ipso peccato alienissimus est. Pro divinae autem naturae proprietate cum patre summa et ima temperat, omnia permeat, sustinet ac fovet, caecos illustrat, claudos restituit, mortuos evocat, hostes verbo sternit, mortuus ipse vitam resumit, coelos petit, spiritum sanctum de suo mittit. Et haec omnia unus idemque Christus, quantumvis natura ingenioque diversa facit, una dei filii persona manens, ita ut etiam, quae divinae sunt naturae propter personae unitatem ac perfectionem, nonnunquam humanae tribuantur, et quae humanae sunt, interdum de divina dicantur. Filium hominis sese dicebat esse in coelo, cum corpore coelos nondum conscendisset; pro nobis perhibet Christum passum esse Petrus, quum sola humanitas pati possit. Sed propter personae unitatem vere dicitur: Et filiùs dei passus est, et filius hominis dimittit peccata. Nam et is, qui filius dei et hominis una persona est, pro humanae naturae proprietate passus est; et is, qui filius dei et hominis una persona est, pro divinae naturae proprietate peccata dimittit. Quomodo dicimus hominem esse sapientem, quum tamen ex corpore non minus quam animo constet, et corpus a sapientia sit alienissimum, imo scientiae et intelligentiae venenum ac remora. Et rursus eundem dicimus esse vulneribus conscissum, quum solum corpus recipere vulnera possit, animus minime. Hic ne...o dicit ex homine duas personas fieri, quum utrique parti suum tribuitur; et rursus nemo dicit naturas confundi, quum de toto homine id praedicatur quod propter personae quidem unitatem totius est, sed propter partium proprietatem unius tantum. Paulus dicit: Quum aegroto: potens sum. Quis vero est qui aegrotat? Paulus. Quis recte simul valet? Paulus. At hoc nonne disparatum, inconstans et intolerabile est? Minime! non enim est una natura Paulus, quanquam est una persona. Quum ergo dicit: Aegroto, ea certe persona loquitur quae Paulus est; sed quod dicitur non de utraque natura vel praedicatur vel intelligitur, sed de carnis aegritudine tantum. Et quum dicit: Potens ac salvus sum, certe Pauli persona loquitur, sed animus tantum intelligitur. Sic filius dei moritur, is certe qui pro personae unitate ac simplicitate et deus et homo est; sed pro humanitatis tantummodo ratione moritur. Ad hunc ergo modum non solus sentio, sed sic senserunt tam de ipso numine quam de personis deque adsumta natura orthodoxi omnes, sive prisci sive neoterici; sic sentiunt qui veritatem etiamnunc agnoscunt. Secundo scio numen istud summum, quod deus meus est, libere constituere de rebus universis, ita ut non pendeat consilium eius ab ullius creaturae occasione: hoc enim est mutilae illius humanae sapientiae |