μεγάλους καὶ τὸ προπατορικὸν καὶ τὸ que justitiæ sanctitatisque restituit προαιρετικόν. Δεύτερον ὁ ἄνθρωπος locum, quo innocens adhuc intacἀνακαινίζεται καὶ ἀποκαθίσταται εἰς tusque peccato olim steterat, quemτὴν δικαίωσιν ἐκείνην, ὅπου εἶχεν, admodum testatur Apostolus (1 ὅταν ἦτον ἀθῶος καὶ ἀναμάρτητος • Cor. vi. 2) : Sed abluti estis, sed καθὼς μαρτυρᾷ (ά. Κορ. ς'. ιά) ὁ sanctificati, sed justificati in nomiΑπόστολος, λέγων· ἀλλὰ ἀπελού- ne Domini Iesu et in Spiritu Dei σασθε, ἀλλὰ ἡγιάσθητε, ἀλλ ̓ ἐδικαιώ- nostri Super hæc membra cor θητε ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, poris Christi baptizati evadimus, καὶ ἐν τῷ Πνεύματι τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Dominumque nostrum induimus, Ἔπειτα οἱ βαπτισθέντες γίνουνται teste Apostolo (Gal. iii. 27): Quotμέλη του σώματος τοῦ Χριστοῦ, καὶ quot in Christum baptizati estis, τὸν Κύριον ἡμῶν ἐνδυόμενα· διατὶ Christum induistis.

(Γαλ. γ'. κζ'.) λέγει ὁ ̓Απόστολος ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστ τὸν ἐνεδύσασθε.

Ερώτησις ρδ.

Ποῖον εἶναι τὸ δεύτερον μυστήριον εἰς τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ;

QUESTIO CIV.

Quodnam secundum in Ecclesia Christi Mysterium est?

̓Απ. Τὸ δεύτερον μυστήριον εἶναι RESP. Secundum Mysterium unτὸ μύρον τοῦ χρίσματος· τὸ ὁποῖον guentum chrismatis (sive confirἤρχισεν ἀπὸ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον, ὅπου mationis est. Quod ab eo temτὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκατάβηκεν (Πράξ. pore initium habuit (Act. ii), quo β ́.) εἰς τοὺς ̓Αποστόλους, σφραγί- super Apostolos coelo devectus conζοντας τοὺς μὲ τὴν θείαν του χάριν, sedit Spiritus Sanctus, eosque diδιὰ νὰ κηρύττουσι σταθερῶς καὶ ἀδια- vina gratia sua obsignavit, quo λείπτως τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὴν βοήθειαν τούτην χρειάζονται καὶ οἱ βαπτιζόμενοι· καὶ καθὼς πάλαι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκατάβηκεν εἰς τοὺς ̓Αποστόλους ἐν εἴδει πυρὸς καὶ ἔχυσεν εἰς αὐτοὺς τὰ χαρίσματά του τέτοιας λογῆς καὶ τῶρα, ὅταν ὁ ἱερεὺς χρίει τὸν βαπτιζόμενον μὲ τὸ ἅγιον μύρον, χύνουνται ἀπάνω εἰς αὐτὸν τὰ sacerdos oleo sacro recens baptiza

constanter et sine intermissione fidem Christi prædicarent. Eodem numine auxilioque iis omnino opus est, qui Christianismo initiantur. Rursus, uti tune temporis visibili ignis specie delapsus Spiritus Sanctus charismata sua Apostolis impertivit: pariter et hodie, quando

6

χαρίσματα τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Το tum inungit, desuper idem Spiritus ὁποῖον εἶναι δῆλον ἀπὸ τὰ λόγια, Sancti donis perfunditur. Quod ὅπου χρεωστεῖ ὁ ἱερεὺς νὰ λέγῃ, ὅταν manifeste arguunt verba sacerdoti ἐνεργῇ τὸ τοιοῦτο μυστήριον σφρα- mysterium hoc peragenti de more γὶς δωρεᾶς Πνεύματος ἁγίου, ἀμήν. pronuncianda: Signaculum muneΩς ἂν νὰ ἔλεγε, μὲ τὴν χρίσιν τούτου ris Spiritus Sancti, Amen. Quasi τοῦ ἁγίου μύρου σφραγίζεσαι καὶ βε- si dicat: Inunctione sacri hujus βαιώνεσαι εἰς τὰ χαρίσματα τοῦ ἁγίου unguenti obsignaris confirmarisque Πνεύματος, ὅπου πέρνεις εἰς βεβαίω- in Spiritus Sancti donis, quæ in σιν τῆς Χριστιανικῆς σου πίστεως confirmationem Christianæ fidei καὶ τοῦτο συμφωνᾷ μὲ τὰ λόγια τοῦ tuæ accipis. Quod cum verbis ̓Αποστόλου (β'. Κορ. ά. κά.) λέγον- Apostoli congruit (2 Cor. i. 21): τος· ὁ δὲ βεβαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν εἰς Qui confirmat nos vobiscum in Χριστὸν καὶ χρίσας ἡμᾶς, Θεός· ὁ Christo, et qui unxit nos Deus, καὶ σφραγισάμενος ἡμᾶς Θεὸς, καὶ qui etiam obsignavit nos, indiditδοὺς τὸν ἀῤῥαβῶνα τοῦ Πνεύματος que arrhabonem Spiritus in corἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν. Ἡ χρίσις dibus nostris. Hæc vero unguenti αὕτη τοῦ μύρου, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν, ἡ inunctio aut potius hæc unctionis ἐνέργεια τούτη τῆς χρίσεως, ἐγίνετο hujus efficientia æro Apostolorum εἰς τὸν καιρὸν τῶν ̓Αποστόλων διὰ per impositionem manuum fiebat, τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν. Διατί dicente ita Scriptura (Act. viii. 17): (Πραξ. ή. ιζ'.) λέγει ἡ Γραφὴ· Τότε Tune imponebant illis manus, ἐπετίθουν τὰς χεῖρας ἐπ ̓ αὐτοὺς, καὶ et accipiebant Spiritum Sanctum. ἐλάμβανον Πνεῦμα ἅγιον. Ὕστερα Postmodum inunctione unguenti ἐγίνετο μὲ τὴν χρίσιν τοῦ μύρου, και fieri coepit, teste S. Dionysio Areoθὼς μαρτυρᾷ ὁ ἱερὸς Διονύσιος ὁ pagita, B. Pauli discipulo (Eccles. ̓Αρεοπαγίτης, ὁ μαθητὴς τοῦ μακα- Hierarch. cap. ii. et iv.). ρίου Παύλου.

Ερώτησις ρέ.

'H

Πόσα πράγματα ζητοῦνται εἰς τοῦ το τὸ μυστήριον ;

QUESTIO CV.

Quot ad hoc Mysterium necessariæ res sunt?

RESP. Primum necesse est, ut ab summi loci ordinisque Episcopo

̓Απ. Πρῶτον ζητεῖται νὰ γίνεται ἀπὸ τὸν ἀνωτάτω ἐπίσκοπον τὸ μύρον τοῦτο. Δεύτερον, νὰ ἔχῃ τὴν hoc consecretur unguentum. Se πρεπουμένην του ὕλην, ἤγουν το cundo, ut aptam congruentemque

ἔλαιον, τὸ βάλσαμον καὶ τὰ λοιπὰ sibi materiam habeat; nimirum

oleum, balsamum, unguenta cetera. Tertio, ut e vestigio post baptismum, certis definitisque membris, baptizatum sacerdos inungat, cum

Mysterio hi proveniunt fructus.
Primum, velut per Baptisma re-

μυρίσματα. Τρίτον ζητεῖται, ὅτι παρευθὺς μετὰ τὸ βάπτισμα νὰ χρίῃ ὁ ἱερεὺς τὸν βαπτιζόμενον εἰς τὰ διωρισμένα μέλη, επιλέγων τὰ λόγια ἐκεῖνα σφραγὶς δωρεᾶς Πνεύ- hac formula: Signaculum muneris ματος ἁγίου, ἀμήν. ̓Απὸ τὸ Spiritus Sancti, Amen. Ex hoc μυστήριον τοῦτο γενοῦνται οἱ καρποί τοῦτοι. Πρῶτον, διατὶ καθώς με το βάπτισμα ἀναγεννώμεθα τέτοιας λο- nascimur: ita per sacrum hocce γῆς, μὲ τὸ ἅγιον μύρον γενόμεθα μέ- unguentum Spiritus Sancti parτοχοι τοῦ ἁγίου Πνεύματος, βεβαιω- ticipes efficimur, confirmamur in θέντες εἰς τὴν πίστιν τοῦ Κυρίου, καὶ fide Domini atque in gratia diαυξάνομεν εἰς τὴν θείαν χάριν κατὰ vina sensim adolescimus, docente τὸν ̓Απόστολον (Τιτ. γ'. ε.) τὸν λέ- Apostolo (Tit. iii. 5) : Salvavit nos γοντα, ὅτι ἔσωσεν ἡμᾶς κατὰ τὸν αὐ- secundum misericordiam suam, per τοῦ ἔλεον διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας lavacrum regenerationis et renoκαὶ ἀνακαινώσεως Πνεύματος ἁγίου, vationis Spiritus Sancti, quem coοὗ ἐξέχεεν ἐφ' ἡμᾶς πλουσίως διὰ piose super nos effudit per Iesum Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν. Christum Salvatorem nostrum. Se Δεύτερον, διατὶ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ ἁγίου Πνεύματος οὕτως εἴμεσθεν βέβαιοι καὶ στερεοὶ, ὁποῦ δὲν ἠμπορεῖ νὰ βλάψῃ καθόλου ὁ νοητὸς ἐχθρὸς τὴν ψυχήν μας. Τοῦτο τὸ μυστήριον valeat. Denique neque hoc uδὲν δίδοται δεύτερον παρὰ εἰς ἐκείνους, quam repetitur Mysterium nisi in ὁποῦ θέλουσιν ἐπιστρέψειν ἀπὸ τὴν ἄρνησιν τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ.

Ερώτησις ρε.

Ποῖον εἶναι τὸ τρίτον μυστήριον; Απ. Ἡ ἁγία εὐχαριστία, ἤγουν τὸ σῶμα καὶ αἷμα τοῦ Κυρίου ἡμὼν Inσοῦ Χριστοῦ, ὑποκάτω εἰς τὴν θεωρίαν τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου, εἰς τὸ

cundo, quod adjutorio Spiritus Sancti ita confirmamur et corroboramur, ut nihil penitus animæ nostræ spiritualis hostis noster nocere

illis, qui ab nominis Christi ejuratione (ad professionem ejusdem) postliminio redeunt.

QUÆSTIO CVI.

Quodnam tertium est Mysterium? RESP. Sancta Eucharistia, sive corpus et sanguis Domini nostri Iesu Christi, sub visibili specie panis et vini, in quo vero et proprie,

ὁποῖον εἶναι ἀληθῶς καὶ κυρίως πα- hoc est, secundum rem ipsam præsρὼν, ἤγουν κατὰ τὸ πρᾶγμα, ὁ Ἰησοῦς to adest Iesu Christus. Hoc MysΧριστός. Τοῦτο τὸ μυστήριον ὑπερέ- terium inter reliqua omnia unum χει ὅλα τὰ ἄλλα, καὶ μᾶλλον τῶν præcipue eminet, atque plus ceteris ἄλλων ὠφελεῖ εἰς τὴν σωτηρίαν τὴν ad salutem consequendam nobis ἐδικήν μας. Ἐπειδὴ εἰς τὸ μυστήριον confert. Namque in eo gratiæ τοῦτο πᾶσα χάρις καὶ χρηστότης τοῦ benignitatisque Domini Iesu opes Κυρίου Ἰησοῦ φαινερώνεται εἰς τοὺς universæ fidelibus monstrantur exπιστοὺς καὶ παριστάνεται, καθὼς έ-hibenturque, ut postea patebit. λει γένῃ γνώριμον κατωτέρω.

Ερώτησις ρζ.

Τί πρέπει νὰ φυλάττεται εἰς τὸ μυστ τήριον τοῦτο ;

QUESTIO CVII.

Quid in hoc Mysterio observan

dum?

̓Απ. Πρῶτον τοῦτο τὸ μυστήριον RESP. Primum, quod hoc Mysοὐδένας ἄλλος ἠμπορεῖ νὰ τὸ κάμη, terium nemo homo, nisi legitime εἰς ὁποῖαν χρείαν καὶ ἂν τύχῃ, παρά creatus sacerdos, quantacunque urνὰ εἶναι ἱερεὺς νόμιμος. Δεύτερον gente necessitate, administrare posπρέπει, νὰ προμηθεύῃ, νὰ εἶναι θυσι- sit. Secundo providendum sacerαστήριον ἐκεῖ, ὁποῦ μέλλει νὰ ἱερουρ- doti, ut, quo loco sacrificium facγήσῃ, ἢ ἀντιμίσιον, χωρὶς τοῦ ὁποίου turus est, altare aut tapes saltem καθ ̓ οὐδένα τρόπον ἠμπορεῖ νὰ προσ- mensalis consecratus ad manum φερῃ τὴν ἀναίμακτον θυσίαν. Τρίτον sit, absque quo nullo modo integπρέπει, νὰ προσέχῃ, νὰ εἶναι ἡ πρε- rum est, incruentum offere sacrifi πουμένη ὕλη, ἤγουν ἄρτος σίτινος cium. Tertio curabit, ut in promtu ἔνζημος, ὅσον δυνατὸν καθαρός, καὶ sit materia debita, sive panis ex οἶνος ἄμικτος ἀπὸ κάθε λογῆς ἄλλο frugibus confectus, fermentatus et ὑγρὸν, καὶ εἰλικρινὴς εἰς ἑαυτόν. Καὶ εἰς τὴν προσκομιδὴν ἐγχεῖται καὶ ὕδωρ πρὸς πλήρωσιν τῆς Γραφῆς (Ἰωαν. ι'. λδ'.) τῆς λεγούσης, ὅτι εἷς τῶν στρατιωτῶν λόγχῃ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ ἔνυξε, καὶ εὐθὺς ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ. Τέταρτον πρέπει, νὰ ἔχῃ ὁ ἱερεὺς τοιαύτην γνώμην εἰς τὸν και ρὸν, ὁποῦ ἁγιάζει τὰ δῶρα, πῶς αὐτὴ

quantum potest purus; et vinum haud alio humore confusum in seque purum et sincerum. Affun· ditur in actu ipso et aqua (calida) implendæ Scripturæ, quæ dicit (Io. xix. 34): quod quum unus quispiam militum hasta latus Christi hausisset: sanguis continuo et aqua profluxerit. Quarto eo temporis

ἡ οὐσία τοῦ ἄρτου καὶ ἡ οὐσία τοῦ articulo, quo sacra munera conseοἴνου μεταβάλλεται εἰς τὴν οὐσίαν crat sacerdos, ita omnino secum τοῦ ἀληθινοῦ σώματος καὶ αἵματος statuere debet, quod substantia ipsa τοῦ Χριστοῦ διὰ τῆς ἐνεργείας τοῦ panis et viui in substantiam veri ἁγίου Πνεύματος, οὗ τὴν ἐπίκλησιν corporis et sanguinis Christi opera κάμει τὴν ὥραν ἐκείνην, διανατεληὼς Spiritus Sancti immutetur, cujus τὸ μυστήριον τοῦτο, ἐπευχόμενος καὶ numen illo interim spatio implorat λέγων· Κατάπεμψον τὸ Πνεῦμά σου his nimirum verbis, ut rite hoc ipse τὸ ἅγιον ἐφ' ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ προκεί- perficiat mysterium, exoptans: Deμενα δῶρα ταῦτα· καὶ ποίησον τὸν mitte o Deus de colo Spiritum μὲν ἄρτον τοῦτον τίμιον σῶμα τοῦ tuum Sanctum, super nos, et super Χριστοῦ σου, τὸ δὲ ἐν τῷ ποτηρίῳ proposita haecce dona, et panem τούτῳ τίμιον αἷμα τοῦ Χριστοῦ σου, hunc efice pretiosum corpus Chrisμεταβαλὼν τῷ Πνεύματί σου τῷ ἁγίῳ. ti tui; idque, quod in calice hoc Μετὰ γὰρ τὰ ῥήματα ταῦτα ἡ μετου- inest, efice pretiosum sanguinem σίωσις παρευθὺς γίνεται, καὶ ἀλλήσει Christi tui, transformans ea per ὁ ἄρτος εἰς τὸ ἀληθινὸν σῶμα τοῦ Spiritum tuum Sanctum. Quippe Χριστοῦ, καὶ ὁ οἶνος εἰς τὸ ἀληθινὸν pronunciatis hisce verbis, confestim αἷμα. Απομένονται μόνον τὰ εἴδη Transsubstantiatio peragitur, mutaὁποῦ φαίνουνται, καὶ τοῦτο κατὰ τὴν turque panis in verum corpus ChrisΘείαν οἰκονομίαν. Πρῶτον μὲν, διὰ ti, vinum in verum ejusdem sanνὰ μὴν βλέπωμεν σῶμα Χριστοῦ, μὲ guinem; manentibus tantummodo νὰ τὸ πιστεύωμεν πῶς εἶναι, διὰ τὰ per divinam dispositionem specieλόγια ὁποῦ εἶπεν· τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά bus, quæ visu percipiuntur. Priμου, καὶ τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου· πισ- mum ut ne ipsummet corpus Christi τεύοντες μᾶλλον εἰς τὰ λόγια καὶ δύ- oculis nostris cernamus, sed fide ναμιν ἐκείνου, παρὰ εἰς ταῖς ἐδικαῖς potius credamus, id ipsum esse, μας αἰσθήσεις. Τὸ ὁποῖον προξενεῖ propter Christi ipsius verba: Hoc μακαρισμὸν τῆς πίστεως μακάριοι est corpus meum; hoc est sanguis γὰρ (Ιωαν. κ'. κθ'.) οἱ μὴ ἰδόντες καὶ meus; plus videlicet fidei habentes πιστεύσαντες. Δεύτερον, διατὶ ἡ φύ- verbis et potentiæ illius quam nosσις ἡ ἀνθρωπίνη ἀποτρέπεται τὴν tris ipsorum sensibus. Quæ res ὠμὴν σαρκοφαγίαν, καὶ ἐπειδὴ ἔμελλε beatitudinis fidei nos compotes facit νὰ πέρνῃ τὴν ἕνωσιν τοῦ Χριστοῦ μὲ (Io. xx. 29): Nam beati illi, qui τὴν μετάληψιν τῆς σαρκὸς καὶ αἵματος credunt, etsi non viderunt. Secunτου, διὰ νὰ μὴν τὴν ἀποτρέπεται do, quoniam ab esu crude carnis