Cum gravius dorso subiit onus. Incipit ille

30

Si bene me novi, nou Viscum pluris amicum, Non Varium, facies: nam quis me seribere plures Aut citius possit versus? quis membra movere Mollius? invideat quod et Hermogenes, ego canto. 25 Interpellandi locus hic erat; Est tibi mater? Cognati, queis te salvo est opus? ¶ Hand mihi quisquam ; Omnes composui. Felices nunc ego resto: Confice; namque instat fatum mihi triste, Sabella Quod puero cecinit, divinâ motâ anus urnâ; "Hunc neque dira venena, nec hosticus auferet ensis; Nec laterum dolor, aut tussis, nee tarda podagra; Garrulus hunc quando consumet cumque: loquaces, Si sapiat, vitet, simul atque adoleverit atas." Ventum erat ad Vestæ, quartâ jam parte diei Præterità: et casu tunc respondere vadato Debebat; quod ni fecisset, perdere litem. Si me amas, inquit, paulum hic ades. Aut valeo stare, aut novi civilia jura; Et propero, quo scis. Tene relinquam, an rem. ¶ Me, sodes,

ille:

35

Inteream, si

39

Dubius sum quid faciam, inquit;
Non faciam,

Et præcedere cœpit. Ego (ut contendere durum est
Cum victore) sequor, Maecenas quomodo tecum?
Hinc repetit. Paucorum hominum, et mentis bene

sanæ:

Haberes

V. 45

50

Nemo dexterius fortunâ est usus.
Magnum adjutorem, posset qui ferre secundas,
Hunc hominem velles si tradere: dispeream ni
Submôsses omnes. Non isto vivimus illic,
Quo tu rere, modo: domus hac nee purior ulla est,
Nec magis his aliena malis; nil mi officit unquam,
Ditior hiç, aut est quia doctior; est locus uni-
euique suus. Magnum narras, vix credibile, ¶ Atqui
Sie habet. Accendis, quare cupiam magis illi
Proximus esse. ¶ Velis tantummodo, (quæ tua virtus)
Expugnabis; et est qui vinci possit; eoque
Difficiles aditus primos habet. Haud mihi deero:
Muneribus servos corrumpam; non, hodie si
Exclusus fuero, desistam; tempora quæram;
Occurram in triviis; deducam. Nil sine magno

55

Wita labore dedit mortalibus.

61

65

Hæc dum agit, ecce, Fuscus Aristius occur, mihi carus, et illum Qui pulchre nôsset: consistimus: Unde venis? et, Quo tendis? rogat, et respondet. Vellere cœpi, Et prensare manu lentissima brachia, nutans, Distorquens oculos, ut me eriperet. Male salsus Ridens dissimulare: meum jecur urere bilis. Certe nescio quid secreto velle loqui te Äiebas mecum. Memini bene; sed meliori Tempore dicam: hodie tricesima sabbata: vi'n' ta Curtis Judæis oppedere? ¶ Nulla mihi, inquam, Relligio est. ¶At mî: sum paulo infirmior, unus Multorum; ignosces: alias loquar. ¶ Hunecine solem Tam nigrum surrexe mihi! fugit improbus, ac me Sub cultro linquit. Casu venit obvius illi Adversarius; et, Quo tu, turpissime? magnâ Exclamat voce, et, Licet antestari? Ego vero Oppono auriculam: rapit in jus; clamor utrimque: Undique concursus. Sic me servavit Apollo.

SATIRA'X.

In ineptos Lucilii Fautores.

Nempe incomposito dixi pede currere versus
Lucili: quis tam Lucilî fautor inepte est,

Ut non hoc fateatur? At idem, quod sale multo
Urbem defricuit, chartâ laudatur eâdem.

70

75

Nec tamen, hoc tribuens, dederim quoque cætera: nam sic

Et Laberi mimos, ut pulchra poëmata, mirer.

Ergo non satis est risu diducere rictum

Auditoris (et est quædam tamen hic quoque virtus :)
Est brevitate opus, ut currat sententia, neu se
Impediat verbis lassas onerantibus aures:
Et sermone opus est modo tristi, sæpe jocoso;
Defendente vicem modo rhetoris atque poëta,
Interdum urbani, parcentis viribus, atque
Extenuantis eas consulto. Ridiculum acri
Fortius et melius magnas plerumque secat res.

5

:10

15

Illi, scripta quibus comœdia prisca viris est,
Hoc stabant, hoc sunt imitandį, pquos neque pulcher
Hermogenes unquam legit, neque simius iste,
Nil præter Calvum et doctus cantare Catullum.
At magnum fecit, quod verbis Græca Latinis
Miscuit. O seri studiorum! quine putetis
Difficile et mirum, Rhodio quod Pitholeonti
Contigit? At sermo linguâ concinnus utrâque
Suavior, ut Chio nota si commixta Falerni est.

20

Cum versus facias; te ipsum percontor, an, et cum

Dura tibi peragenda rei sit causa Petilli,

26

Scilicet oblitus patriæque patrisque Latini,

(Cum Pedius causas exsudet Publicola, atque

Corvinus) patriis intermiscere petita

Verba foris malis, Canusini more bilinguis?

Atque ego cum Græcos facerem, natus mare citra,
Versiculos; vetuit me tali voce Quirinus,

J

Post mediam noctem visus, cum somņia vera;
In silvam non ligna feras insanius, ac si
Magnas Græcorum malis implere catervas.
Turgidus Alpinus jugulat dum Memnona, dumque

$5

Diffingit Rheni luteum caput; hæc ego ludo,

Quæ nec in Ede sonent certantia judice Tarpâ,

Nec redeant iterum atque iterum spectanda theatris.

Argutâ meretrice potes, Davoque Chremeta
Eludente senem, comis garrire libellos,

40

Unus vivorum, Fundani: Pollio regum

Facta canit, pede ter percusso: forte epos acer,

Ut nemo, Varius ducit: molle atque facetum

Virgilio annuerunt gaudentes rure Camœnæ.
Hoc erat, (experto frustra Varrone Atacino,
Atque quibusdam aliis) melius quod scribere possem,
Inventore minor: neque ego illi detrahere ausim
Hærentem capiti multâ cum laude coronam.
At dixi fluere hunc lutulentum, sæpe ferentem
Plura quidem tollenda relinquendis. Age, quæso,
Tu nihil in magno doctus reprendis Homero?
Nil comis tragici mutat Lucilius Accî?
Non ridet versus Ennî gravitate minores,
Cum de se loquitur, non ut majore reprensis?
Quid vetat et nosmet, Lucilf scripta legentes,

45

50

55

Quærere, num illius, num rerum dura negârit
Versiculos natura magis factos et euntes
Mollius, ac si quis, pedibus quid claudere senis,
Hoc tantum, contentus, amet scripsisse ducentos
Ante cibum versus, totidem conatus? Etrusci
Quale fuit Cassi rapido ferventius amni
Ingenium, capsis quem fama est esse librisque
Ambustum propriis. Fuerit Lucilius, inquam,
Comis et urbanus; fuerit limatior idem,
Quam rudis et Græcis intacti carminis auctor,
Quamque poëtarum seniorum turba; sed ille,
Si foret hoc nostrum fato dilatus in ævum,
Detereret sibi multa; recideret omne quod ultra
Perfectum traheretur; et, in versu faciendo,
Sæpe caput scaberet, vivos et roderet ungues.
Sæpe stilum vertas, iterum quæ digna legi sint,
Scripturus; neque, te ut miretur turba, labores,
Contentus paucis lectoribus, An tua demens
Vilibus in ludis dictari carmina malis?

80

Non ego; nam satis est equitem mihi plaudere; ut audax,
Contemtis aliis, explosa Arbuscula dixit.
Men' moveat mex Pantilius; aut cruciet, quod
Vellicet absentem Demetrius? aut quod ineptus
Fannius Hermogenis lædat conviva Tigelli?
Plotius, et Varius, Maecenas, Virgiliusque,
Valgius, et probet hæc Octavius optimus, atque
Fuscus; et hæc utinam Viscorum laudet uterque:
Ambitione relegatâ, te dicere possum,

Pollio, te, Messala, tuo cum fratre; simulque
Vos, Bibule et Servi; simul his te, candide Furni;
Complures alios, doctos ego quos et amicos
Prudens prætereo, quibus hæc, sint qualiacumque,
Arridere velim; doliturus, si placeant spe
Deterius nostra. Demetri, teque, Tigelli,
Discipularum inter jubeo plorare cathedras.
1 puer, atque meo citus hæc subscribe libello.

85

90

Q. HORATII FLACCI

SATIRARUM

LIBER SECUNDUS.

SATIRA I.

Sunt, quibus in satirâ videor nimis acer, et ultra
Legem tendere opus; sine nervis altera, quidquid
Composui, pars esse putat, similesque meorum
Mille die versus deduci posse. Trebati,
Quid faciam, præscribe.

inquis,

Quiescas. ¶ Ne faciam,

Omnino versus? ¶Aio. Peream male, si non
Optimum erat: verum nequeo dormire.

Ter uncti

10

15

Transnanto Tiberim, somno quibus est opus alto,
Irriguumque mero sub noctem corpus habento.
Aut, si tantus amor scribendi te rapit, aude
Cæsaris invicti res dicere, multa laborum
Præmia laturus. ¶ Cupidum, pater optime, vires
Deficiunt: neque enim quivis horrentia pilis
Agmina, nec fractâ pereuntes cuspide Gallos,
Aut labentis equo describat vulnera Parthi.
Attamen et justum poteras et scribere fortem,
Scipiadam ut sapiens Lucilius. Haud mihi deero,
Cum res ipsa feret: nisi dextro tempore, Flacci
Verba per attentam non ibunt Cæsaris aurem ;
Cui male si palpere, recalcitrat undique tutus.
Quanto rectius hoc, quam tristi lædere versu
Pantolabum scurram, Nomentanumque nepotem!
Cum sibi quisque timet, quamquam est intactus, et odit.
Quid faciam? Saltat Milonius, ut semel icto
Accessit fervor capiti, numerusque lucernis.
Castor gaudet equis; ovo prognatus eodem,
Pugnis: quot capitum vivunt, totidem studiorum

20

20

25