anguloso duodecim millia passuum circumplectitur. Hanc primo Constantinus in Cilicia juxta mare, quod Asiam Europamque disterminat, ædificare disposuit, sed quadam nocte ferramenta omnia ablata, missis qui requirerent, in parte Europæ, ubi nunc est ipsa civitas, inventa sunt: ibi enim fieri Dei voluntate intellecta est. In hac urbe basilica miri operis, quæ Sancta Sophia. cognominatur, rotundo schemate a fundamentis constructa et concamerata, tribus cincta parietibus, et magnis sustentata columnis arcubusque sublimata est : cujus interior domus in aquilonali sui parte grande et valde pulchrum armarium habet, in quo capsa lignea ligneoque operculo tectas crucis Dominicæ tres particulas continet, longum videlicet lignum in duas partes incisum, et transversum ejusdem sanctæ crucis lignum. Hæc tribus tantum per annum diebus, hoc est, in cœna Domini, in parasceue, et in sabbato sancto, populis adoranda profertur: quarum prima capsa illa super altare aureum, duos cubitos altitudinis et unum latitudinis habens, cum cruce sancta patefacta componitur: accedensque primus Imperator, deinde cunctus per ordinem laicorum gradus sanctam crucem adorat et osculatur: sequenti die Imperatrix, et omnes matronæ vel virgines idem faciunt: tertia nihilominus die episcopi et cuncti clericorum gradus idem faciunt, et sic capsa reclusa ad supradictum armarium reportatur. Quamdiu autem super altare manet aperta, totam ecclesiam mirus odor perfundit. De nodis enim ligni sancti liquor odorifer oleo similis profluit, cujus etiam si aliquis infirmus modicam particulam contingat, omnem ægritudinem sanat. Descripsi breviter finesque situsque locorum, ing to the line of sea, is about twelve thousand paces. Thus have I sought in these few words to trace F f Da, Jesu, patriam semper tendamus ad illam, CAP. XX.-CONCLUSIO. EC de locis sanctis prout potui fidem historiæ secutus exposui, et maxime Arculphi dictatus Galliarum episcopi, quos eruditissimus in scripturis presbyter Adamnanus lacinioso sermone describens, tribus libellis comprehendit. Siquidem memoratus antistes, desiderio locorum sanctorum patriam deferens, terram repromissionis adiit, aliquot mensibus Hierosolymis demoratus, veteranoque monacho nomine Petro duce pariter atque interprete usus, cuncta in circuitu quæ desideraverat, vivida intentione lustravit: necnon Alexandriam, Damascum, Constantinopolim, Siciliamque percurrit. Sed cum patriam revisere vellet, navis qua vehebatur post multos anfractus vento contrario in nostram, id est, Britannorum insulam perlata est: tandemque ipse post nonnulla pericula ad præfatum virum venerabilem Adamnanum veniens, iter pariter suum et ea quæ viderat explicando, pulcherrimæ illum historiæ docuit esse scriptorem. Ex qua nos aliqua decerpentes veterumque libris comparantes, tibi legenda transmittimus, obsecrantes per omnia, ut præsentis seculi laborem, non otio lascivi corporis, sed lectionis orationisque studio tibi temperare satagas. Grant, Jesus, that in Heaven we all may rest, CHAP. XX.-RECAPITULATION. THUS much have I written concerning the holy places, following, to the best of my knowledge, the truth of history, and in particular the dictation of Arculph, bishop of Gaul, which Adamnan, that priest so learned in Holy Scripture, hath set down in his jagged style, and comprised in three books. For the above-named bishop, from a desire to see the holy places, left his native country, and went to the Land of Promise, where he stopped two months at Jerusalem, having an old monk, named Peter, for his guide and interpreter. He then with great zeal visited every thing all round, which he had longed to see, and travelled to Alexandria, Damascus, Constantinople, and Sicily. On his way home, the vessel in which he sailed, after much beating about, was carried by contrary winds to our island, that is, to Britain; and Arculph, after certain hazards, came to the above-named venerable man, Adamnan, and explained to him his voyage, and what he had seen. Adamnan was thus enabled to compose a most beautiful history thereof. From this book we have gleaned a little, and having compared it with the books of the ancients, have sent it for your perusal, beseeching you, by all means, to relieve your worldly labours, not by indolence or licentiousness, but by holy reading and earnest prayer. 10 franguntur . . . lubricant-fragantur. . . lubricent? 176 178 facit fecit, B. Sed hic tractatus omnis adeo mendis scatet, ut quæstio sit utrum sive in textu sive in versione Anglica sensus auctoris vere sit expressus. II. AD VITAM SANCTI FELICIS. B. ed. Basil. Sm. ed. Smith. H. MS. Harlciens, designat. 15 Nec minor, &c.-Nec minor gradu, mente et operis, B. 2 eumque primum, &c.-eumque quasi primum et quasi maxi- 3 arcem, Sm.-arcent, H. B. 5 10 22 hoc-om. B. quod, Sm. unam-una, B. Nec difficile-Nec notandum solum videtur quod, H. 24 laborans-diu laborans, Sm. 23 180 182 184 186 14 conquestus-conquestus est, Sm. 31 26 humeris-humeris tuis, Sm. sibique solito-sibi solito, B. et more sibi solito, Sm. 27 adversarii-adversus eum, H. 19 miro-miro eum, H. 33 Sic delusa sol quærentium-Sic delusi, H. 188 4 persequentibus-a persequentibus, Sm. 190 196 198 17 fruitus-fretus, B. 23 totius qui est totius, Sm. 26 mentis-om. B. H. 29 posuisse-habere, H. 4 Erat-Hærebat, B. 21 simul-gravia simul, H. 15 nequiverat-extinguere nequiverat, Sm. 19 sopita-est sopita, Sm. erat sopita, H. |