CAPUT VI.

De altioribus studiis theologicis, et de gradibus obtinendis.

1. << Tanta est..... christianarum profunditas littera>> rum, ut in eis quotidie proficerem, si eas solas, ab >> incunte pueritiâ usquè ad decrepitam senectutem, ma>> ximo otio, summo studio, meliore ingenio, conarer >> addiscere (1). » Quæ de litteris christianis scribit Augustinus, nonne potiori jure de scientiis ecclesiasticis dicenda veniunt?

Quoniam porro interest plurimùm, aliquot saltem in nostris Ecclesiis existere viros, qui earum scientiarum haustus pleniores ebiberint, unde in religionis usum et decus quod impleverint fundant, placuit nobis eam operam, quæ ad hanc usque diem, felici sanè exitu, informandis per seminaria nostra rectoribus animarum insumpta est, nunc tandem, ubi primùm nobis spes aliqua libertatis affulget, ad informandos etiam ecclesiasticos doctores, converti.

Statuimus igitur et decernimus, ut inter clericos cursum elementarem emensos, et in sacris constitutos, unus aut duo ab unoquoque hujus provinciæ Episcopo, quotannis, quantùm fieri poterit, seligantur, ingenio et virtute prævalentes; iique ad aliquam Facultatem canonicè

(') Ad Volusianum. Epist. CXXXVII, n. 3,— aliàs, Epist. III.

institutam, Romanam potissimùm vel Lovaniensem, mittantur, scientiis sacris operam daturi, et gradus in Theologiâ ac Jure Canonico obtenturi, donec in aliquâ hujusce vel vicinæ provinciæ civitate, nova Facultas fuerit creata et canonicè instituta. Hæc verò creatio et institutio,,ut citò fieri possit, non votis tantùm, sed collatis consiliis et subsidiis, favente Deo scientiarum, enitemur. Neque verò scientiis tantùm sacris, in tali Instituto, locus esset, sed ipsæ quoque humanæ litteræ et scientiæ illic colerentur, quantùm satis esset ad informandos Seminariorum vel Collegiorum nostrorum professores. Dum autem doctos eos volumus, absit ut in iis doctrinam solam quæramus; imò verò pietatis curam præcipuam jam nunc profitemur habendam fore, eamque assiduo studio in futuris nostris Doctoribus excolendam, ut iis, scientiâ perfectis, non inflatis, atque humilitate et charitate, quæ ipsos et alios ædificent, instructis, frui tandem mereamur in Domino.

2. Nec interim volumus eos qui è suâ civitate discedere non possunt, suo quoque ad studium incitamento carere. Quare, exemplo adducti Patrum Concilii Suessionensis, quorum ipsismet verbis uti pergratum nobis est; nos quoque « cœtum, ex spectatissimis et doctissi>> mis viris constantem, instituendum ducimus, qui, nos» trâ auctoritate fretus, hâc in nostrâ (Burdigalensi) pro» vinciâ, examinatis et dignioribus clericis titulos gra>> dibus æquivalentes, in jure theologico et canonico, >> pristinarum Facultatum more, quotannis conferet........... Quicumque igitur theologica studia fuerit emensus, >> illum penes erit se coram cœtu superenunciato sistere,

» ut Baccalaureatus titulum impetret. Idem deinde, tri» bus annis elapsis, novà majorique scientiâ auctus, Li» centiæ titulum, et, si res benè cesserit, duos post » annos, Doctorales Palmas, prout libuerit, obtinere » contendet.

» Laureati quippe diploma palmare, ab omnibus com> provincialibus Episcopis obsignatum, obtinebunt, nec» non insigne, pro gradu respectivo distinctum, quod in » cæremoniis et in omni cœtu ecclesiastico deferre pote» runt1. »

Tituli tamen illi non valebunt uti gradus Academici, etiam pro nostra provincià, donec Sancta Sedes providerit.

(1) Concil. prov. Rem. Tit. XVIII; cap. III.

TITULUS VI.

De mediis fovendæ Religionis.

CAPUT I.

De christianâ infantiæ et juventutis institutione.

1. Inter omnia fovendæ Religionis media, eximium sanè locum obtinet christiana infantiæ et juventutis educatio. Episcoporum est igitur, sæpe et fortiter admonere et admonendos curare parentes, vix enormius ab ipsis committi posse peccatum contra Religionem, societatem naturamque ipsam, quàm si suorum juxtà catholicam normam educandorum incuriosi fuerint et negligentes.

2. Nec admonere parentes Episcopis sit satis: invigilent præterea, per se et per suos parochos, omnibus Institutionibus, ut certiores fiant an et quomodò ediscatur religio, boni mores serventur et arceantur vitia. Ubi autem ludimagistros et puellarum institutrices tanto muneri pares invenerint, iis omni modo faveant, addantque animos, visitationibus, laudibus, ac generis cujuslibet incitamentis.

3. Si institutorum hujusmodi numerus infantiæ et ju

ventuti religiosè educandæ non sufficiat, grave officium pastoralis sollicitudo Episcopis imponit, nempe ut, familiis adjutores facti, instituant, quibus poterunt modis, aut instituendas curent, scholas queis tutò fidere possint parentes.

CAPUT II.

De domibus lactentium et parvulorum, vulgò dictis Crèches et Salles d'Asile.

1. Hisce infantulorum domibus, queis è præsepi Jesu venit nomen, pastores animarum ab initio benedixerunt, et in dies abundantiùs benedicent, dummodò experientiâ clariùs appareat, novellum hoc institutum, nedum amorem in corde matrum imminuat, noceatve puerorum sanitati, matribus simul et filiis esse utile, atque non corporis tantùm, sed et animæ bono, ac populi moribus prodesse. Quod utique eveniet, si præsepia hæc mulieribus verè piis committantur. Inde etenim et matres, datâ occasione, suaviter ad religionem sæpius neglectam vocabuntur, et ipsi pueri, positis ob oculos devotis, præsertim Crucifixi, imaginibus, jam informabuntur ad Jesum invocandum et diligendum.

2. Scholis parvulorum, quæ dicuntur asyla, libentiùs adhuc favet Ecclesia, ipsarum utilitatem magis experta. Ubi ergo fieri poterit, præsertim si matres, vel lacrymabiliter negligentes, vel necessariis laboribus foras abstractæ, filiis suis non sint invigilaturæ, parochi