ditatibus aliisve causis religion: extrinsects nascuntur su perstitiones. Præterea ipse superstitiones necessitatem cultus extern demonstrant: en ita enim grassari et firmari potuissent per mundum universum, nisi omnes persuasum habuissent cultum externum Den exhibendum esse, quemadmum polytheismus universalis non evasisset si supremi Entis idea in omnium mentibus non exstitisset. Ergo, sicut, rejerto polytheismo, Deum esse firmiter credimus; ita, cunctis superstitionibus profligatis, cultum purum Deo rependamus. Vanas traditiones ratione destitutas caut fugiamus; sed multo magis timenda est ineredulitas to:ius ordinis principia solvens, et habenas cupiditatibus relaxans. .3". Finis poenarum est emendatio recre Pienarum æternitas reos emer dare non potest. Ergo, ete Dist. muj. Finis poenarum accidentalis est emendatio Nola. Quod ratio sibi derelicta demonstrare non potest, scilicet pœnarum æternitatem, revelatio docet: omnes igitur credere debent alteram vitam futuram esse æternam, tum 470 INSTITUTIONES PHILOSOPHICÆ. R. Nego min. Probavimus enim in Metaphysica Deum, Obj. 4°. Forsitan religio ab arte politica in mundum fuit invecta, tanquam frenum ad nonulos facilius coorondack MORALIS. 467 denique dicunt gubernia recte instituta omnes religiones æqualiter tolerare, nulli specialiter favere teneri, et unumquemque,religionem patrie sequi debere, ita ut sit mahumetanus apud Mahumetanos, judeus apud Judæo, christianus apud Christianos, atholicus apud Catholicos, etc. ་་་ mina est ageiru, séð primariæ causæ illuïn ad agendur determinanti. Ergo, etc. Certum est 3° solam voluntatem esse causam et sedem Duplici modo voluntas considerari potest in actus, scilicet 3o Ex natura hominis. Homo enim ex duobus substantiis coalescit; utramque cum respectivis facultatibus et potentiis ejus accepit a Deo: utramque ergo modo convenienti Deo submittere debet. Verum corpus Deo submittere non potest, nisi per quædam externa religionis signa. Ergo, etc. 4° Ex necessitate cultus interni: nam, ex proba'is, cultus internus est necessarius: at cultus internus existere non potest sine cultu externo; sic enim constituti sumus ut vividos mentis nostræ affectus quasi necessario per motus corporis externe prodamus. Ergo 3o. Aliunde, etc. Ergo, etc. Solvuntur objectiones. Obj. Deus est spiritus, et cor præcipue intuetur: ergo sufficit illum cultu interno honorare. 468 INSTITUTIONES PHILOSOPHICÆ. aliquem cultum Deo exhibendum esse si autem aliquis cultus Deo exhibendus sit, maxime cultus internus; impossibile quippe est Deum omnia inspicientem honorari cultu pure externo. Porro universalis et constans hæc hominum consensio firmissimum est veritatis argumentum, et tam Obj. 1o. Cultu hominum Deus non indiget, nec honori bus delectatur: ergo nullum exigit cultum.. R. Nego conseq. Deus enim cultum ab hominibus non exigit quia illo indiget vel honoribus delectatur; sed quia Juxta Editionem quartam Romanam ab Auctore recognitam Editio quinta Gandensis. TOMUS SECUNDUS. GANDE, In ædibus Viduæ et Filiorum A.-I. vander Schelden, in platea dictâ Onderstraet. SUPERIORUM FACULTATE. Quid adhuc quæris examen, quod jam factum est apud Apostolicam sedem? S. Augustinus Oper. imperf. contra Julian. lib. 2 n. 105 opp. tom. 10 col. 993 edit. Maurin. INSTITUTIONUM CANONICARUM LIBER III. TITULUS 1. De judiciaria Ecclesiæ Potestate.. 1. Omnis bene constituta respublica suos habet magistratus cum imperio et jurisdictione. II. Ecclesia distincta est a civili re publica, quæ suos habet cum imperio et jurisdictione magis tratus. III. Potestas judiciaria pars est hujus imperii et jurisdictionis. IV. Eam habet Ecclesia non hominum beneficio, sed suo imperio et jurisdictioni cohærentem. V. Judiciaria potestas vel in perso-. nas, vel in res, quæ ad rempublicam pertinent. VI. In quibus æqua sit ecclesiasticæ civilisque reipublicæ conditio; in quibus hæc ab illa differat? VII ad VIII. Potestas a Christo Ecclesiæ data tum in interiori, tum in exteriori foro. IX. Locus Joannis et Lucæ expenditur. X et XI. Potestas, quam apostoli exercuerunt. XII. Paulus ecclesiasticum judicium expresse memorat. XIII et XIV. Apostolorum successo S. I. XXI. Ecclesiæ coercitio. XXII. Judicia Ecclesiæ sub christianis imperatoribus. XXIII. Leges principum christianorum de clericorum causis, tantum ab ecclesiasticis judicandis. XXIV. Civiles quoque laicorum con troversias episcopi judicarunt; verum ex voluntate litigantium. XXV. Cur ecclesiasticum judicium sæpe a forensi distinguatnr. XXVI. Ordo judiciorum a Jure canonico constitutus etiam in foro civili receptus. ECCLESIAM visibilem esse societatem et ideo visibili |