Obrazy na stronie
PDF
ePub

lis.

giæ, et prædicationis mirabilisque cons..... ejus A apud Deum, et Deus crat Verbum. Et ideo cum angeconfessionis ac patientiæ..... exempla veneranda proposuit, et ideo Nativitatem Filii tui merito præ cæteris, passionis suæ festivitate prosequitur, cujus gloriæ sempiternæ primus martyr occurrit per

quem.

IN FESTIVITATE SANCTI JOANNIS EVANGELISTÆ.

Eterne Deus. Beati apostoli tui et evangelistæ Joannis veneranda natalitia recensentes, quod Domini nostri Jesu Christi vocatione suscepta terrenum respuit patrem, ut posset invenire cœlestem, adeptus est in regno coelorum sedem apostolici culminis, qui tantum retia carnalia contempserat genitoris, quippe ab Unigenito sic familiariter ut dilectus et immensæ gratiæ muneribus approbatus ut eum idem Dominus in cruce jam positus....suæ matri Virgini filium..... garet. Qu..... beatæ Genitricis integritati probati dilectione discipuli virginitas deserviret; nam et in Cœnæ mysticæ sacrosancto convivio super ipsum vitæ fontem æternum scilicet pectus recubuerat Salvatoris, de quo perenniter manantia coelestis hauriens fluenta doctrinæ tam profundis ac mysticis revelationibus est imbutus ut omnem transgrediens creaturam excelsa mente conspiceret, et evangelica voce proferret, quod In principio erat Verbum, et Verbum erat

sanctis Innocentibus (hom. 5 in Matth), sicut et sanctus Augustinus, ut scribit Baronius in suis notis ad Martyrologium. Refert Martene hunc solemnem diem lestum in concilio Basiliensi fuisse vetitum ob multos,qui tunc irrepserant abusus, et præsertim, quia variis in locis a pueris puerilibus lusibus celebrabatur.Cum autem in hac prævia Appendice sola sanctorum Innocentium præfatio habeatur sine missa, inferri quodammodo potest circa medium sæculum xi inter Benedictinos monachos festi hujus excrevisse propagationem. Missalis liber Mozarabicus habet missam de ganctis Innocentibus. Videantur inter opera ven. viri cardinalis Thomasii ordo divini officii Gothici Mozarabum (1. I, cap. 35) et tractatus Liturgie Hispanicæ antiquæ a Pinio exaratus (cap. 20, § 4).

Ab hac præfatione conjici nequit dies, quo festivus a monachis celebrabatur, an ante, an forte post Epiphaniam.Ante colebatur a Græcis ex eorum menologio apud Canisium (t. III, fol. 941), nempe die 29 Decembris. In libello Orationum GothicoHispanicarum apud Thomasium (t. I. p. 165) hic festivus dies apponitur post Epiphaniam: In die allisionis infantium qui postremus mos congruentior videtur, cum Innocentiumstragem præcesserit Magorum adoratio,quæ recolitur in Epiphania. Videantur, quæ eruditissime congessit in suis notis ad dictum libellum Cl. V. Joseph Blanchinius.

(2) Incipit missalis liber a præfatione communi. Peculiares enim et solemnioribus assignatæ festivis diebus habentur suis locis in propriis missis. Prefationum institutio tribuitur à quibusdam sancto Gelasio I.Sed cardinalis Bona lib.n, cap.10)concedit quidem plures præfationes fuisse additas, attamen contendit et pluribus probat earumdem usum ab ipsis Ecclesie primordiis, et ab apostolis vel ab apostolicis viris esse repetendum.Olim præfationes pro temporum, festorumque dierum varietate erant multæ et diverse; tot quippe habebantur præfationes, quod festi dies, ut notat idem cardinalis (ibid., cap. 10, n. 4). Habemus Pelagii II epistolam ad

C

D

B

IN NATIVITATE INNOCENTIUM.

Eterne Deus. Et in pretiosis mortibus parvulorum, quos propter nostri Salvatoris infantiam bestiali sævitia Herodes funeste occidit. In..... sola magis gratia quam voluntas, et clara est prius confessio quam loquela, ante passio quam membra idonea passione. Existunt testes Christi, qui ejus nondum fuerant agnitores; quæ pro suo nomine trucidatis meritum gloriæ perire non patitur, sed proprio cruore perfusis, et salus regenerationis adhibetur, et imputatur corona martyrii. Et ideo cum angelis et archangelis.

(2) Per omnia sæcula sæculorum.Amen.Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo. Sursum corda. Habemus ad Dominum. Gratias agamus Domino Dco nostro. Dignum et justum est. Dignum et justum. est, æquum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere, Domine sancte, Pater omnipotens, æterne Deus, per Christum Dominum nostrum,per quem majestatem tuam laudant angeli,adorant dominationes, tremunt potestates, cœli cœlorumque virtutes ac beata Seraphim socia exsultatione concelebrant, cum quibus et nos!ras voces ut admitti jubcas deprecamur supplici confessione dicentes.

episcopos Germaniæ et Galliarum (apud Baronium) qui pontificem rogaverant, ut ordinem præfationum eis mitteret, quem sancta Romana Ecclesia tunc servabat, quibus respondens numerat novem duntaxat præfationes tenendas,et sunt: Unam in Albis paschalibus, alteram de Ascensione Domini, tertiam de Pentecoste, quartam de Natali Domini, quintam de Apparitione, sextam de Apostolis, septimam de Trinitate, octavam de Cruce,nonam de Jejunio et Quadragesima. Attamen cardinalis Bona(ut supra n.33) existimat epistolam illam Pelagio per errorem fuisse tributam,multaque argumenta refert dignissima in sententiam suam. Demum concludit :« Quod si mea suspicio æquo lectori non placet,hoc saltem negare non poterit usum Romanæ Ecclesiæ, de quo Pelagius testatur, post ejus decessum antiquatum fuisse: ejusque decretum de novem præfationibus nullibi receptum, nec exsecutioni demandatum,nisi sæculis x et xi. Evidens enim est in libris antiquis sacramentorum, qui Romanæ Ecclesiæ titulum præseferunt, plures reperiri præfationes; vixque ulla missa est,cui propria et peculiaris non assignetur. Quo vero tempore tot præfationes desierint, non liquet; nisi quod in missalibus scriptis post annum 1200,illæ novem duntaxat reperiuntur a Pelagio numeratæ,duabus tantum additis;una communis antiquissima, quæ Gelasii vel Gregorii esse creditur, altera de beata Virgine, ab Urbano II instituta, et hæ undecim sunt, quibus omnes Ecclesiæ ritui Romano adhærentes hodie utuntur. » Quod vero sæculo x vel x1 Pelagii II decretum fuerit exsecutioni mandatum, ex nostro missali libro contrarium potius deducitur. Leguntur enim hic in variis missis 27 præfationes, et inter has non reperitur præfatio de Cruce, nec illa de Jejunio in Quadregesima. Præfatio de Apostolis legitur peculiaris in festo die sanctorum apostolorum Petri et Pauli. Refert tandem Martenê (De antiq. monach. ritibus lib 1, cap. 4, n. 34) numerum prælationum contractum fuisse in concilio Westmonasteriensi.

Sanctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus Sa- A et sanguis fiat dilectissimi Filii tui Domini nos'ri baoth. Pleni sunt cœli et terra gloria tua. Hosanna Jesu Christi.

in excelsis. Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis.

(3) Te igitur, clementissime Pater, per Jesum Christum Filium tuum Dominum nostrum, supplices rogamus et petimus uti accepta habeas et bene dicas hæc dofna, hæc munera, hæc sancta † sacrificia illibata, imprimis quæ tibi offerimus pro Ecclesia tua sancta catholica, quam pacificare, custodire, adunare et regere digneris toto orbe terrarum, una cum famulo tuo papa nostro et antistite nostro, et omnibus orthodoxis catholicæ atque apostolicæ fidei cultoribus.

Memento, Domine, famulorum famularumque tuarum, illorum et omnium circumstantium, quorum tibi fides cognita est et nota devotio. Pro quibus tibi offerimus vel qui tibi offerunt hoc sacrificium laudis, pro se suisque omnibus. Pro redemptione animarum suarum, pro spe salutis et incolumitatis suæ tibi reddunt vota sua æterno Deo vivo et vero.

B

Communicantes et memoriam venerantes imprimis gloriosæ semper virginis Mariæ genitricis Dei et Domini nostri Jesu Christi, sed et beatorum apostolorum ac martyrum tuorum Petri, Pauli, Andreæ, Jacobi, Joannis, Thomæ, Jacobi, Philippi, Bartholomæi, Matthæi, Simonis, et That dei, Lini, Tha‡dei, Cleti, Clementis, Sixti, Cornelii, Cypriani, Laurentii, Grisogoni, Joannis et Pauli, Cosma et Damiani, et omnium sanctorum tuorum, quorum meritis precibusque concedas ut in omnibus protectionis C

tuæ muniamur auxilio. Per eumdem Christum Dominum nostrum.

Hanc igitur oblationem servitutis nostræ, sed et cunctæ familiæ tuæ,quæsumus, Domine,ut placatus accipias,diesque nostros in tua pace disponas, atque ab æterna damnatione nos eripi,et in electorum tuorum jubeas grege numerari, per Christum Dominum

nostrum.

Quam oblationem tu, Deus,in omnibus,quæsumus, benefdictam, ascri†ptam, raftam, ratiofnabilem, acceptabilemque facere digneris, ut nobis cor+pus

(3) De auctore canonis a multis multa dicuntur quos recenset Pagius (num. 15) sub Gelasio I. Adelmus episcopus (De laud. virg. cap. 23) illum tribuit sancto Gregorio Magno. At Gregoríus ipse (epist.64, lib. VII) scribit a scholastico fuisse compositum. Quisquis sit scholasticus iste, illud pro certo tenendum est antiquiorem fuisse Gelasio, qui canonis auctor non fuit.Polydorus Virgilius (lib.`v, cap. 10, De invent.rer.) scribit a multis pontificibus compactum fuisse, sed perperam quamvis enim aliqui nonnulla verba canoni addiderint, ut papa sanctus Leo, sanctum sacrificium, immaculatam hostiam: sanctus Gregorius Magnus, Diesque nostros in tua pace disponas, atque ab æterna damnatione eripi et in electorum tuorum jubeas grege numerari, ex Libro Pontificali et ex Beda (Histor. Eccles. lib. 11, cap. 10), idque asserit etiam Joannes diaconus in Gregorii Vita, illum tamen, ut ait Vigilius papa, in epistola ad Euducium,«< ex apostolica tradictione suscepimus,» et idipsum repetit sacrum concilium.

D

Qui pridie quam pateretur accepit panem in sanctas ac venerabiles manus suas, et elevatis oculis in cœlum ad te Deum Patrem omnipotentem, tibi gra. tias agens, benefdixit,fregit et dedit discipulis suis dicens: Accipite et manducate ex hoc omnes: Hoc est enim corpus meum.

Simili modo postea quam conatum est,accipiens et hunc præclarum calicem in sanctas ac venerabiles manus suas,item tibi gratias agens,benedixit, deditque discipulis suis dicens: Accipite et bibite ex eo omnes: Hic est enim calix sanguinis mei novi et æterni testamenti, mysterium fidei, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Hæc quotiescunque feceritis, in mei memoriam facietis.

Unde et memores, Domine, nos tui servi, sed et plebs tua sancta ejusdem Christi Flii tui Domini nostri, tam beatæ passionis, nec non et ab inferis resurectionis,sed et in cœlis gloriosa ascensionis offerimus præclaræ majestati tuæ de tuis donis ac datis, hostiam puram hofstiam sanctam,ho†stiam immaculatam, panem † sanctum vitæ æternæ,et calicem salutis perpetuæ.

Supra quæ propitio ac sereno vultu respicere digneris, et accepta habere, sicuti accepta habere dignatus es munera pueri tui justi Abel, et sacrificium patriarchæ nostri Abrahæ,et quod tibi obtulit summus sacerdos tuus Melchisedech,sanctum sacrificium, immaculatam hostiam.

Supplices te rogamus,omnipotens Deus,jube hæc perferri per manus sancti angeli tui in sublime altare tuum, in conspectu divinæ majestatis tuæ, ut quotquot ex hac altaris participatione sacrosanctum Filii tui corpus et sanguinem sumpserimus, omni benedictione cœlesti et gratia repleamur. Per.

Memento etiam, Domine, famulorum famularumque tuarum,illorum qui nos præcesserunt cum signo fidei et dormiunt in somno pacis. Ipsis, Domine, et omnibus in Christo quiescentibus locum refrigerii, lucis et pacis, ut indulgeas deprecamur. Per eumdem (4) Nobis quoque peccatoribus famulis tuis de Tridentinum (sess. 2, cap. 4), docendo ex ipsis Domini verbis, ex apostolorum traditionibus et ex summorum pontificum constitutionibus esse compositum. Post sanctum Gregorium Magnum nil in canone vel additum, vel immutatum fuisse a Romanis pontificibus animadvertit laudatus Bona (cap. 14).

Perpauca notis digna habemus in canone nostri missalis.cum simillimus pene sit illi quomodo utimur.Proprium nomen snmmi pontificis et antistitis non præscribitur, sed duntaxat dicitur, una cum famulo tuo papa nostro et antistite nostro. Forte monachi,quorum usui serviebat hic liber, aliqua peculiari rubrica instructi papæ et episcopi nomen pronuntiaverint; est enim antiquissimi ritus apostolici memoria pontificis et episcopi in canone, et habetur in omnibus ms. sacramentorum libris, Græcorumque liturgiis. Ita Bona (cap 11).

(4) Post orationem pro defunctis alia habetur oratio, quæ incipit: Nobis quoque peccatoribus. In

multitudine miserationum tuarum sperantibus par- A Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum,

tem aliquam et societatem donare digneris cum tuis sanctis apostolis et martyribus Joanne, Stephano, Matthia, Barnaba, Ignatio, Alexandro, Marcellino, Petro, Felicitate, Perpetua, Agatha, Lucia, Agnete, Cæcilia, Anastasia, et cum omnibus sanctis tuis, intra quorum nos consortium,non æstimator meriti, sed veniæ, quæsumus, largitor admitte. Per Christum Dominum nostrum.

Per quem hæc omnia, Domine, semper bona creas, sanctificas, vivi†ficas, benefdicis et præstas nobis, per ipsum et cum ipso, et in ipso, est tibi Deo Patri omnipotenti in unitate Spiritus sancti omnis honor et gloria.

Per omnia sæcula sæculorum, Amen. Oremus. Præceptis salutaribus moniti, et divina institutione formati audemus dicere:

Pater noster, qui es in cœlis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum; Fiat voluntas tua sicut in cœlo et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem. Sed libera nos a malo.

B

(5) Sequitur oratio. Libera nos, quæsumus, Domine, ab omnibus malis præteritis, præsentibus et futuris, et intercedente pro nobis beata et gloriosa semperque virgine Dei genitrice Maria, et electis archangelis tuis, Michael, Gabriel, Raphael, beatoque Joanne Baptista præcursore tuo et sanctis apostolis tuis Petro et Paulo,atque Andrea cum omnibus sanctis, da propitius pacem in diebus nostris, C ut ope misericordiæ tuæ adjuti, et a peccato simus semper liberi et ab omni perturbatione securi. Per hac aliquot sancti recensentur,quorum in principio canonis mentio facta non fuit. li sunt ex diversis ordinibus electi; ex diaconis,Stephanus; ex apostolis, Matthias; ex discipulis, Barnabas; ex episcopis, ignatius; ex summis pontificibus, Alexander; ex presbyteris, Marcellinus; ex clericis minoribus, Petrus; ex conjugatis Felicitas et Perpetua. Cumque nullæ nominarentur ex virginibus,Gregorius Magnus Agatham, Luciam Agnetem, Ceciliam et Anastasiam huic parti canonis adjunxit, ut scribit Adhelmus, cap. 26, adderem ego ex patriarchis selectum fuisse Joannem Baptistam.

(5) Post orationem Dominicam sequitur oratio : «Libera nos. » etc., in qua post invocationem beatæ Virginis Mariæ habentur nomina archangelorum Michaelis, Gabrielis, Raphaelis, et insuper Joannis D Baptistæ, quæ in canone,quomodo Ecclesia Romana utitur,desiderantur.Priscis tamen temporibus,ut refert cardinalis Bona (lib. 1, cap, 15, § 2) addebantur nomina plurium sanctorum ad libitumsacerdotum, testibus Micrologo (cap. 13), ct Honorio Augustodunense (lib. 1, cap. 109). Exstat etiam missalis liber ms. in Bibliotheca Vaticano-Palatina (n. 483), ubi post illa verba « Petro et Paulo atque Andrea,» subjungitur (hic nomina: quotquot sanctos voluerit). In aliis mss. sacramentorum libris addita leguntur nomina patronorum illius Ecclesiæ ad quam codex spectat.

(6) Sancto Telesphoro hujus in nocte sancta missæ ubique celebrandæ constitutio tribuitur, et decretum refertur a Gratiano (De conser, dist. 1) Verum ea Telesphori decretalis supposititia est,

qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus sancti Deus Per omnia sæcula sæculorum. Amen. Pax Domini sit semper vobiscum. Et cum spiritu tuo. Agnus Dei, qui tol., etc.

(6) MISSA IN NOCTE SANCTA.

Deus, qui hanc sacratissimam noctem veri luminis fecisti illustratione clarescere,da, quæsumus, ut cujus lucis mysteria in terra cognovimus ejus quoque gaudiis perfruamur in cœlo. Qui tecum vivit.

Secreta. Accepta tibi sit, Domine, quæsumus hodiernæ festivitatis oblatio, ut tua gratia largiente per hæc sacrosancta commercia in illius inveniamur forma in quo tecum est nostra substantia. Qui tecum.

Postcommunio. Da nobis, quæsumus, Domine Deus noster,ut qui nativitatem Domini nostri Jesu Christi nos frequentare gaudemus,dignis conversationibus ad ejus mereamur pervenire consortium. Qui tecum.

IN DE SANCTO NATALIS DOMINI.

(7) Concede, quæsumus, omnipotens Deus, ut nos Unigeniti tui nova per carnem nativitas liberet, quos sub peccati jugo vetusta servitus tenet. Per

eumdem.

Secreta. Oblata, Domine, munera, nova Unigeniti tui nativitate sanctifica, nosque a peccatorum nostrorum maculis emunda. Per eumdem..

Præfatio. Vere dignum et justum est, æquum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere, Domine sancte, Pater omnipotens, æterne Deus, quia per incarnati Verbi mysterium nova mentis nostræ oculis lux tuæ claritatis infulsit, ut dum visibiliter Deum cognoscimus, per hunc in invisiidque clare evincitur, quia pervigilium et pernoctatio, imo et ipse festus dies Natalis Domini multis post hujus Romani pontificis annis sub Julio I dici 25 Decembris affixus fuit celebrandus, ut probat Florentinius (exercit.2) in notis ad Martyrologium Hieronymianum,et Pagius in suo Breviario (num. 1, 11) sub Telesphoro et sub Julio 1, qui Nicephori sententiam refellit scribentis Justinum imp.festum Natalis diem per totum orbem statuisse recolendum cum sciamus longe ante Justinum in Occidente et in Oriente institutum fuisse vel die 25 Decembris, vel 6 Januarii,et Justinianum anno 557, non Justinum diei 25 Decembris consignasse ubique celebrandum.

(7) Duas tantum missas habemus festivo die Natalis Domini, altera in nocte sancta, altera ipso die. Desideratur missa in aurora. Non est sane credendum a monachis Benedictinis eo die hanc omissam. Docet nos Cl. V. Joseph Blanchinius (t I, p. 168),in suis notis adorationes antiquas GothicoHispanicas, unam tantum missam esse assignatam in Missali Gothico, et in Sacramentario, et in Lectionario Gallicano edito a Mabiliano, itemque in Missali Mozarabico et in Ambrosiano apud Pamelium. In Gelasiano tamen et in Novo Ambrosiano tres missæ assignantur. Idcirco cum noster sacramentorum liber Gregorianum sequatur, et in Gregorianò tres missæ reperiantur, non alia sane ratione credendum hic missam in aurora deficere, nisi quia noster missalis liber solemnes tantum contineat missas; adeoque prætermittatur missa in aurora,ut, minus solemnis, et quæ non cantabatur,

bilium amore rapiamur. Et ideo cum angelis et A stella duce revelasti, concede propitius, ut qui jam archangelis, cum thronis et dominationibus,cumque omni militia cœlestis exercitus hymnum gloriæ tuæ canimus sine fine dicentes:

Infra actionem. Communicantes, et diem sacratissimum celebrantes, quæ beatæ Mariæ intemerata virginitas huic mundo edidit Salvatorem, sed et memoriam venerantes ejusdem gloriosa semper virginis Mariæ genitricis Dei et Domini nostri Jesu Christi, sed et beatorum.

Postcommunio. Præsta, quæsumus, omnipotens Deus, ut natus hodie Salvator mundi, sicut divinæ nobis generationis est auctor, ita immortalitatis sit ipse largitor. Qui tecum vivit.

IN FEST. SANCTI STEPHANI LEVITE.

Da nobis, quæsumus, Domine, imitari quod colimus, ut discamus et inimicos diligere, quia ejus natalitia celebramus, qui novit etiam pro persecu!oribus exorare. Per Dominum.

Secreta. Suscipe, Domine, numera pro tuorum commemoratione sanctorum, ut quod illos passio gloriosos, nos devotio reddat innocuos. Per.

Communio. Auxilientur nobis, Domine, sumpta mysteria, et intercedente beato Stephano martyre tuo sempiterna protectione confirment. Per.

IN FEST. SANCTI JOANNIS EVANGELISTÆ.

Ecclesiam tuam, Domine, benignus illustra, ut beati Joannis evangelistæ illuminata doctrinis ad dona perveniat sempiterna. Per.

Secreta. Suscipe munera, Domine, quæ in ejus solemnitate tibi deferimus, cujus nos confidimus patrocinio liberari. Per.

Communio. Refecti cibo potuque cœlesti, Deus noster, te supplices deprecamur, ut in cujus hæc commemoratione percepimus, ejus muniamur, et precibus. Per.

IN OCTAVA DOMINI.

Deus, qui nobis nati Salvatoris diem celebrare concedis octavum, fac nos, quæsumus ejus perpetua divinitate muniri, cujus sumus carnali commercio reparati. Per.

Secreta. Præsta, quæsumus, Domine, ut per hæc munera, quæ Domini nostri Jesu Christi arcanæ nativitatis mysterio gerimus, purificatæ mentis. intelligentiam consequamur. Per.

te ex fide cognovimus, usque ad contemplandam speciem tuæ celsitudinis perducamur. Per.

Secreta. Ecclesiæ tuæ, quæsimus, Domine dona propitius intuere, quibus jam non aurum, thus et myrrha profertur, sed quod eisdem muneribus declaratur, immolatur et sumitur. Per.

Præfatio. Æterne Deus, quia cum unigenitus Filius tuus in substantia nostræ mortalitatis apparuit, nova nos immortalitatis quæ luce reparavit. Et ideo.

Infra actionem. Communicantes et diem sacratissimum celebrantes, quo Unigenitus tuus in tua tecum gloria coæternus, in veritate carnis nostræ visibiliter corporalis apparuit, sed et memoriam, etc.

B Communio. Præsta, quæsumus, Domine Deus noster, ut quæ solemni celebramus officio purificatæ mentis intelligentia consequamur. Per.

C

Communio. Præsta, quæsumus, Domine, ut quod Salva toris nostri iterata solemnitate percepi- D mus perpetuæ nobis redemptionis conferat medici

nam. Per.

IN EPIPHANIA DOMINI.

Deus, qui hodierna die Unigenitum tuum gentibus (8) Cerei benedictio in die Purificationis Mariæ posterior valde est temporibus sancti Gregorii Magni. Non enim ejus meminit neque Amalarius, neque Walfridus, neque supposititius Alcuinus, qui tamen meminit cereorum benedictorum, quos pontifex maximus distribuebat! Multo minus in Gelasiano, in Gregoriano, in Gellonensi aliisque sacramentorum libris de hac benedictione agitur. In quodam antiquo Turonensis Ecclesiæ missali libro circa

(8) BENEDICTIO SUPER CEREOS IN PURIFICATIONE SANCTÆ

MARIE.

Exaudi, quæsumus, Domine, plebem tuam, et quæ extrinsecus annua tribuis devotione venerari, interius assequi gratiæ tuæ luce concede. Per.

Dominus vobiscum. Et cum. Sursum corda. Gratias agamus Domino Deo nostro. Eterne Deus, creator cœli et terræ, Rex regum, et Dominus dominantium, nos supplices tuos ad te clamantes clementer exaudire digneris, quia omnia ex nihilo creaasti, et jussu tuo opera apum hunc liquorem ad perfectionem cerei evenire fecisti, et hodierna die petitionem justi Simeonis implesti. Te humiliter deprecamur, ut has candelas ad usum hominum, et sanitatem corporum et animarum quicumque tuus fidelis pro benedictione suis gestaverit in manibus sive in terra, sive in aquis per invocationem tui sanctissimi nominis, et intercessionem sanctæ Mariæ Filii tui genitricis, cujus purgationem hodie celebramus mentibus devotis, atque omnium sanctorum tuorum prece,et meritis benedicere, et sanctif ficare tua pietate digneris, ut hæc plebs tua, qui hos cereos honorifice in manibus portat, teque psallendo laudes decantat, tu exaudias eorum voces de cœlo sancto tuo, et de sede majestatis tuæ ; propitiusque sis omnibus clamantibus ad te, quos pretioso Christi Filii tui sanguine dignatus es redimere, qui tecum vivit.

Oremus. Præceptis salutaribus moniti, etc. Pater noster qui es in cœlis, etc.

Alia oratio. Benefdic, Domine, Jesu Christe, hanc creaturam cerei supplicationibus nostris, et infunde

x sæculum scripto, unica tantum oratio repetitur, ad luminaria benedicenda, et in alio perantiquo monasterii sancti Theodorici unica pariter oratio ad benedicendos cereos; quas crationes refert Martene (t. III. Antiq. ecc. discip. lib. iv, n. 5), cum aliquibus ritibus sane antiquis ad cereos benedicendos. Nihil de ipsa insuper in antiquo libello orationum Gothice-Hispanicarum alias memorato.

mentibus præsentari. Per eumdem.

Secreta. Exaudi, Domine, preces nostras, et ut digna sint munera, quæ oculis tuæ majestatis offerimus, subsidium nobis tuæ pietatis impende. Per.

Communio. Quæsumus, Domine Deus noster, ut sacrosancta mysteria, quæ pro reparationis nostræ munimine contulisti, intercedente beata Virgine Maria et præsens nobis remedium esse facias et futurum. Per.

(9) IN CATHEDRA SANCTI PETRI.

ei per virtutem sanctæ Crucis benedictionem coles- A plo est præsentatus, ita nos facias purificatis tibi tem, ut qui eam ad expellendas tenebras humano generi tribuisti talem signaculo crufcis tuæ fortitudi-" nem et benedictionem accipiat, ut in quibuscunque locis accensa sive posita fuerit, discedat et contremiscat diabolus et fugiat pallidus cum omnibus ministris suis de habitationibus, nec præsumat amplius illudere servientibus Deo. Proinde te quæsumus, Domine, ut mittas sanctum angelum tuum Raphaelem, qui evulsit a Sara et Tobia dæmonem mortiferum eos infestantem,conterat illum, et perdat de cunctis habitationibus colentium Deum, de domibus, de angulis, de lectulis, de refectoribus, de universis locis in quibuscunque Deo famulantes habitant, quiescunt, dormiunt, vigilant, ambulant et consistunt, nec valeat ille malignus amplius inquietare illos, quos sancti chrismatis tui unctione fecisti esse munitos. Benedico hos cereos in nomine Dei † Patris omnipotentis, et Filii † ejus unigeniti, et Spiritus + sancti paracleti, ut sit ubique diaboli effugatio, atque omnium contubernalium suorum exterminatio, auxiliante eadem sancta et individua Trinitate, quæ in Unitatis essentia semper permanetin sæcula sæculorum. Amen.

Sacerdos primitus accendat cereum et cæteris tribuat, et post accensionem dicat hanc orationem : Omnipotens sempiterne Deus, qui Unigenitum tuum hodierna die ulnis sancti Simeonis in templo tuo sancto suscipiendum præsentasti, te supplices deprecamur, ut hos cereos tuos quos famuli tui omni magnificentia suscipientes gestare cupimus luce accensos, benedicere et sanctificare digneris,atque lumine superne benef dictionis accendere, quatenus eos tibi Domino Deo nostro offerendo digni, et sancto igne tuæ dulcedinis charitatis accensi, in templo sancto gloriæ tuæ repræsentari mereamur. Per.

MISSA IN DIE SANCTO.

Omnipotens sempiterne Deus, majestatem tuam supplices exoramus, ut sicut unigenitus Filius tuus hodierna die cum nostræ carnis substantia in tem

B

C

(9) Cathedra Sancti Petri festus dies recolitur in nostro missali post festivum Purificationis beatæ Mariæ virginis, ideoque mense februario; quod apertissime ostendit neque temporibus sancti Petri Damiani in Ordinario Romano cathedræ Romanæ festum diem, qui Januario mense recolitur, fuisse D descriptum. Imo penes me est antiquum breviarium membranaceum sæculo xiv scriptum ubi sancti Petri Cathedra non habetur xv Kalendas Februarii. Putandum tamen non est haberi hic festum diem de sola Cathedra Antiochena, qui mense Februario celebratur, eo vel maxime quia de Romana nulla fit memoria in libris sacramentorum Gelasii et Gregorii. Menardus enim, et quidem sano consilio, putat hac die deutraque Cathedra memoriam recoli ab Ecclesia, quod revera auctoritate nostri missalis libri probatur, ubi missa habetur in cathedra Sancti Petri sine expressione, an illa Romana sit vel Antiochena. Ad hanc sententiam confirmaudam multum conferunt doctissimæ notæ Patris Blanchini ad libellum orationum Gothico-Hispanarum, in quo habetur mense Februario, vini Kal. Martii,

Deus qui beato apostolo tuo Petro collatis clavibus regni cœlestis, animas ligandi atque solvendi pontificium tradidisti, concede intercessionis ejus auxilio a peccatorum nostrorum nexibus liberemur. Pe.

Secreta. Ecclesiæ tuæ, quæsumus, Domine, preces et hostias beati Petri apostoli commendet oratio, ut quod pro illius gloria celebramus, nobis prosit ad veniam. Per.

Communio. Sancta tua nos, Domine, quæsumus, sumpta vivificent, et intercedente beato Petro apostolo tuo, misericordiæ sempiternæ præparent expiatos. Per.

(10) IN FEST. SANCTI BENEDICTI.

Omnipotens sempiterne Deus, qui per gloriosa beati Benedicti abbatis exempla humilitatis triumphale nobis iter ostendisti, da, quæsumus, ut viam tibi placita obedientiæ, per quam venerabilis Pater Benedictus illæsus antecedebat, nos præclaris ejus meritis adjuti sine errore subsequamur. Per.

Secreta. Paternis intercessionibus magnifici pastoris Benedicti, quæsumus familiæ tuæ, omnipotens Deus, commendetur oblatio, cujus vitalibus decoratur exemplis. Per.

Communio. Perceptis, Domine Deus noster, sacramentis salutaribus humilitate deprecamur, intercedente beato Benedicto abbate, quæ pro illius venerando agimus obitu, nobis proficiant ad salutem. Per.

(11) IN ANNUNTIATIONE SANCTÆ MARIÆ. Deus, qui hodierna die Verbum tuum beatæ VirCathedra Sancti Petri, ut in nostro, et tamen hymnus, qui ibi legitur, aperte demonstrat festum illum diem esse statutum ad utramque cathedram recolendam, cum dicatur:

Adest dies, quo Romulea In urbe consecratus es: Opportune subdit vir ille doctissimus (tom. I, p. 172): «En Romanæ cathedre cum Antiochena commemoratio vu Kal. Martii.» Etiam Pinius (num. 444) de Cathedra Sancti Petri agit, et quidem luculenter in suo tractatu chronologico De liturgia antiqua Hispanica.

(10) Ab hac sancti Benedicti abbatis missa liquet, ut jam dixi, hunc missalem librum ad usum fuisse monachorum ordinis sancti Benedicti, et præcipue a prima et a secunda oratione, quibus Deus exoratur, ut paternis intercessionibus magnifici pastoris Benedicti oblatio monasticæ familia commendetur. In ejus transitu habetur propria præfatio exarata in postrema Appendice.

(11) Festas dies Annuntiationis beatæ Mariæ

« PoprzedniaDalej »