Obrazy na stronie
PDF
ePub
[blocks in formation]

[Cap. I. 1, 3.] Liber generationis Jesu Christi B filii David, filii Abraham. Abraham genuit Isaac. Isaac autem genuit Jacob. Jacob autem genuit Judam et fratres ejus. Judas autem genuit Phares, et Zaram de Thamar. Phares autem genuit Esron. Esron autem genuit Aram. Aram autem genuit Aminadab. Aminadab autem genuit Naasson. Naasson autem genuit Salmon. Salmon autem genuit Booz de Raliab. Booz autem genuit Obed ex Ruth. Obed autem genuit Jesse. Jesse autem genuit David regem. David autem rex genuit Salomonem ex ea quæ fuit Urix. Salomon autem genuit Roboam. Roboam autein genuit Abiam. Abias autem genuit Asa. Asa autem genuit Josaphat. Josaphat autem genuit Joram. Jorain autem genuit Oziam. Ozias autein genuit Joatliam. Joatham autein genuit Achaz. Achaz autem genuit Ezechiam. Eze- C chias autem genuit Manassen. Manasses autem genuit Amon. Amon autem genuit Josiani. Josias autein genuit Jechoniam, et fratres ejus in transmigrationé Babylonis. Et post transmigrationem Babylonis Jechonias genuit Salathiel. Salathiel autem genuit Zerobabel. Zorobabel autem genuit Abiud. Abiud autein genuit Eliacim. Eliacim autem genuit Azor. Azor autem genuit Sadoc. Sadoc autem genuit Achim. Achim autem genuit Eliud. Eliud autem genuit Eleazar. Eleazar autem genuit Mathian. Mathani autem genuit Jacob. Jacob autem genuit Josepli virum Mariæ, de qua natus est Jesus, qui vocatur Christus.

a Solidum quatuor Evangeliorum contextum con- D tulimus expendimusque ad tres, quos ex Hieronyiniana interpretatione invenire potuimus omnium antiquissimos codices mss. in Vaticana Bibliotheca : quorum duo cæteris præstantiores omnibus, fuerunt olim Reginæ Succorum, nunc numeris 10 et 14 prænotantur, atque hunc quidem ad Venceslai usum exstitisse in calce admonetur: tertius veteris Vaticanæ, majusculis, ut vocant, litteris, iisque auro infectis exaratus est totus: ex argenti quoque lamina, atque ebore antiquo figurato coopertus, quem pro libri elegantia ostentant. Cæterum et bonæ ille frugis est, tametsi non ejus, quæ vulgo creditur, vetustatis. Alicubi etiam in consilium adhibuimus ex eadem Bibliotheca codicem Palatinum prægrandem, numero

[blocks in formation]

[1, 5.] Christi autem generatio sic erat : Cum esset desponsata mater ejus Maria Joseph, antequam convenirent, inventa est in utero habens de Spiritu sancto. [Iv, 10. ] Joseph autem vir ejus, cum esset justus, et nollet eam traducere, voluit occulté dinittere eam. Hac autem eo cogitante, ecce Angelus Domini apparuit in somnis ei, dicens: Joseph filt David, holi timere accipere Mariam conjugem tuam: quod enim in ea hatum est, de Spiritu salicto est. Pariet autem filium: et vocabis nomen ejus Jesum: ipse eniin salvum faciet populum suum à peccatis eorüm. Hoc autem totum factuin est, ut adimpleretur quòd dictum est a Domino per Prophetam dicentem Ecce virgo in utero habebit, et pariet lium et vocabunt nomen ejus Emmanuel, quod est interpretatum, Nobiscum Deus. Exsurgens autem Joseph a somno, fecit sicut præcepit ei Angelus Domini, et accepit conjugem suam. b Et non cognoscebat [Al. cognovit ] eam, dönec peperit filium suuin primogenitum : et vocavit nomen ejus Jesum.

[Cap. II.] Cum ergo hatus esset Jesus in Bethlehem Juda, in diebus Herodis regis, ecce magi ab

5 inscriptum, atque eum bonæ quidem emendationis et notæ, sed ætatis multo recentioris, et quæ sæculum duodecimum vix attingat. Dicitur porro in Abbatia S. Epternaci textus haberi. Evangeliorum antiquissimus Saxonicis litteris, correctusque ex autographo ipso S. Hieronymi, ut est ibi notatum in calce libri: Proemendavi, ut posui, secundum codicem de Bibliotheca Eugipi (sic) presbyteri, quem ferunt fuisse S. Hieronymi. Indictione V1 post Consulatum Basilii V. C. anno septimo decimo.

b Mss. aliquot, et non cognovit eam, etc. Idem legitur in textu Commentariorum in Matthæum. MART.

Regine ms. alter Jude; olim erat Judææ, ut in Græco is 'lovdaius, qua de lectione videsis S. Du ctorem in Commentariis.

:

Oriente venerunt in Jerosolymam, dicentes: Ubi A Pœnitentiam agite, appropinquavit enim regnum cœest qui natus est rex Judæorum? vidimus enim stel- lorum. [vi, 1.] Hic est enim, qui dictus est per lam ejus in oriente, et venimus adorare eum. Au- Isaiam prophetam dicentem: Vox clamantis in dediens autem Herodes rex, turbatus est, et omnis serto Parate viam Domini: rectas facite semitas Jerosolyma cum illo. Et congregans omnes princi- ejus. [1x, 6.] Ipse autem Joannes habebat vestimenpes sacerdotum, et scribas populi, sciscitabatur ab tum de pilis camelorum, et zonam pelliceam circa eis ubi Christus nasceretur. [v, 7.] At illi dixerunt ei : lumbos suos esca autem ejus erat locustæ, et mel In Bethlehem Judæ. Sic enim scriptum est per Pro- silvestre. Tunc exibat ad eum Jerosolyma, et omnis phetam Et tu, Bethlehem terra Juda nequaquam Judæa, et omnis regio circa Jordanem ; et baptizaminima es in principibus Juda, ex te enim exiet dux, bantur ab eo in Jordane, confitentes peccata sua. qui regat populum meum Israel. [vi, 10.] Tunc Herodes, [x, 5.] Videns autem multos Pharisæorum, et Sadclam vocatis magis, diligenter didicit ab eis tempus ducæorum, venientes ad baptismum suum, dixit eis : stellæ, quæ apparuit eis et mittens illos in Beth- Progenies viperarum, quis demonstravit vobis fugere lehem, dixit: Ite, et interrogate diligenter de puero, a b ventura ira? Facite ergo fructum dignum pœniet cum inveneritis, renuntiate mihi, ut et ego ve- tentiæ. Et ne velitis dicere intra vos Patrem habe. niens adorem eum. Qui cum audissent regem, abie- B mus Abraham. Dico enim vobis, quoniam potens est runt et ecce stella, quam viderant in Oriente, an- Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahæ. Jam tecedebat eos, usque dum veniens staret supra, enim securis ad radicem arborum posita est. Omuis ubi erat puer. Videntes autem stellam, gavisi sunt ergo arbor, quæ non facit fructum bonum, excidegaudio magno valde. Et intrantes domum, invene- tur, et in ignem mittetur. [x1, 1.] Ego quidem barunt puerum cum Maria matre ejus, et procidentes ptizo vos in aqua in pœnitentiam : qui autem post adoraverunt eum et apertis thesauris suis, obtu- me venturus est, fortior me est, cujus non sum dilerunt ei munera, aurum, thus, et myrrham. Et re- gnus calceamenta portare : ipse vos baptizabit in sponso accepto in somnis, ne redirent ad Herodem, Spiritu sancto, et igni. [x11, 5.] Cujus ventilabrum in per aliam viam reversi sunt in regionem suam. Qui manu sua et perinundabit aream suam : et congrecum recessissent ecce angelus Domini apparuit in gabit triticum suum in horreum, paleas autem comsomnis Joseph, dicens: Surge, et accipe puerum, buret igni inexstinguibili. [x11, 10.] Tunc venit Jesus el matrem ejus, et fuge in Ægyptum, et esto ibi us- a Galilæa in Jordanem ad Joannem, ut baptizaretur ab que dum dicam tibi. Futurum est enim, ut llerodes eo. Joannes autem prohibebat cum, dicens: Ego a quærat puerum ad perdendum eum. Qui consurgens te debeo baptizari, et tu venis ad me? Respondens accepit puerum et matrem ejus nocte, et secessit in C autem Jesus, dixit ei: Sine modo sic enim decet Ægyptum, et erat ibi usque ad obitum Herodis: ut nos implere omnem justitiam. Tunc dimisit eum. adimpleretur quod dictum est a Domino per Pro- [XIV, 1.] Baptizatus autem Jesus, confestim ascendit phetam dicentem: Ex Ægypto vocavi filium meum. de aqua. Et ecce aperti sunt ei coli: et vidit spiritum Tunc Herodes videns quoniam illusus esset a magis, Dei descendentem sicut columbam, et venientem suiratus est valde, et mittens occidit omnes pueros, per se. Et ecce vox de cœlis, dicens: Hic est Filius qui erant in Bethlehem, et in omnibus finibus ejus, meus dilectus, in quo mihi complacui. a bimatu et infra, secundum tempus quod exquisierat a magis tunc adimpletum est quod dictum est per Jeremiam prophetam dicentem: Vox in Rama audita est, ploratus et ululatus multus: Rachel plorans filios suos, et noluit consolari, quia non sunt. Defuncto autem Herode, ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph in Ægypto, dicens: Surge, et accipe puerum, et matrem ejus, et vade in terram Israel: defuncti sunt enim, qui quærebant animam pueri. Qui consurgens, accepit puerum, et matrem ejus, et venit in terram Israel. Audiens autem quod Archelaus regnaret in Judæa pro llerode patre suo, timuit illo ire et admonitus in somnis, secessit in partes Galilææ. Et veniens habitavit in civitate, quæ vocatur Nazareth: ut adimpleretur quod dictum est per Prophetas : Quoniam Nazaræus vocabitur.

[Cap. III. vii, 3.] In diebus autem illis venit Joannes Baptista prædicans in deserto Judææ, et dicens :

a Plus in Graeco est textu, θρήνος καὶ κλαυθμὸς καὶ idupμòs mokus: quod verteris, gemitus, ploratus multus, etc.

D

[Cap. IV. xv, 2.] Tunc Jesus ductus est in desertum a spiritu, ut tentaretur a diabolo. [xv, 5.] Et cum jejunasset quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, postea esuriit. Et accedens tentator dixit ei: Si Filius Dei es, dic, ut lapides isti panes fiant. Qui respondens dixit: Scriptum est: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei. Tunc assumpsit eum diabolus in sanctam civitatem, et statuit eum super pinnaculum templi, et dixit ei: Si Filius Dei es, mitte te deorsum. Scriptum est enim: Quia angelis suis mandavit de te, et in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem pedem tuum. Ait illi Jesus: Rursum scriptum est Non tentabis Dominum Deum tuum. Iterum assumpsit eum diabolus in montem excelsum valde : et ostendit ei omnia regna mundi, et gloriam eorum, et dixit ei: Hæc omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me. Tunc dicit ei Jesus, Vade, Satana : Scriptum est

b Tres, quibus utimur, mss. pari consensu præfe- : runt, a futura ira.

enim Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli A Vos estis sal terræ. Quod si sal evanuerit, in quo sa

servies. [xvII, 6.] Tunc reliquit eum diabolus et
ecce angeli accesserunt, et ministrabant ei. [xvIII, 4.]
Cum autem audisset Jesus quod Joannes traditus es-
set, secessit in Galilæam [xIx, 7.] et relicta civitate
Nazareth, a venit, et habitavit in Capharnaum mari-
tima, in finibus Zabulon et Nephthalim, ut adimple-
retur quod dictum est per Isaiam prophetam : Terra
Zabulon, et terra Nephthalim, via maris trans Jorda-
nem, Galilæa gentium, populus qui sedebat in tenebris,
vidit lucem magnam et sedentibus in regione um-
bre mortis, lux orta est eis. [xx, 6.] Exinde cœpit
Jesus prædicare, et dicere: Pœnitentiam agite: ap-
propinquavit enim regnum cœlorum. Ambulans au-
tem Jesus juxta mare Galilæe, vidit duos fratres,
Simonem, qui vocatur Petrus, et Andream fratrem B
ejus, mittentes rete in mare, erant enim piscatores,
[XXI, 2.] et ait illis: Venite post me, et faciam vos
fieri piscatores hominum. At illi continuo relictis
retibus, secuti sunt eum. [xxII, 6.] Et procedens
inde, vidit alios duos fratres, Jacobum Zebedæi, et
Joannem fratrem ejus, in navi cum Zebedæo patre
eorum, reficientes retia sua : et vocavit eos. Illi au-
tem statim relictis retibus et patre, b secuti sunt eum.
[xxш, 1.] Et circuibat Jesus totam Galilæam, docens
in synagogis eorum, et prædicans evangelium regni :
et sanans omnem languorem, et omnem infirmitatem
in populo. Et abiit opinio ejus in totam Syriam, et
obtulerunt ei omnes male habentes, variis languori-
bus, et tormentis comprehensos, et qui dæmonia ha-
bebant, et lunaticos, et paralyticos, et curavit eos :
et secutæ sunt eum turbæ multæ de Galilæa, et
Decapoli, et de Jerosolymis, et de Judæa, et de
trans Jordanem.

[Cap. V. xxiv, 10.] Videns autem Jesus turbas, ascendit in montem, et cum sedisset, accesserunt ad eum discipuli ejus, [xxv, 5.] et aperiens os suum docebat eos, dicens: Beati pauperes spiritu : quoniam ipsorum est regnum cœlorum. [xxvi, 10.] Beati mites : quoniam ipsi possidebunt terram. [xxvII, 5.] Beati, qui lugent: quoniam ipsi consolabuntur. [XXVII, 5.] Beati, qui esuriunt, et sitiunt justitiam : quoniam ipsi saturabuntur. [xxix, 10.] Beati misericordes quoniam ipsi misericordiam consequentur. Beati mundo corde : quoniam ipsi Deum videbunt. Beati pacifici quoniam filii Dei vocabuntur. Beati, qui persecutionem patiuntur propter justitiam : quoniam ipsorum est regnum cœlorum. [xxx, 5.] Beati estis cum maledixerint vobis, et persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum adversum vos mentientes, propter me: gaudete, et exsultate, quoniam merces vestra copiosa est in cœlis. Sic enim persecuti sunt prophetas, qui fuerunt ante vos. [xxx1, 2.]

a Alias, veniens habitavit, pressius Græco, zztónov, etc. Paulo quoque post, per Isaiam prophetam dicentem, etc. διά Ησαίου τοῦ προφήτου λέγοντος. b Addit Græcus aitov, patre eorum.

e Nomen Jesus hic loci neque nostri mss. habent, neque Græcus ipse textus.

lietur? ad nihilum valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. [xxxII, 2.] Vos estis lux mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita. Neque accendunt lucernam, et ponunt eam sub modio; sed super candelabrum, ut luceat [Al. et lucet] omnibus, qui in domo sunt. Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona, et glorificent patrem vestrum, qui in cœlis est. [xxx, 10.] Nolite putare quoniam veni solvere Legem, aut Prophetas non veni solvere, sed adimplere. [xxxiv, 5.] Amen quippe dico vobis, donec transeat cœlum et terra, iota unum, aut unus apex non præteribit a lege, donec omnia fiant. [xxxv, 10.] Qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno cœlorum qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regno cœlorum. Dico enim vobis, quia nisi abundaverit justitia vestra plus quam scribarum, et pharisæorum, non intrabitis in regnum cœlorum. Audistis quia dictum est antiquis: Non occides: qui autem occiderit, reuse erit judicio. Ego autem dico vobis, quia omnis, qui irascitur fratri suo, reus erit judicio. Qui autem dixerit fratri suo, raca: reus erit concilio. Qui autem dixerit, fatue: reus erit gehennæ ignis. Si ergo offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid adversum te relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliarì fratri tuo: et tunc veniens offeres munus tuum. [xxxvi, 5.] Esto consentiens C adversario tuo cito, dum es in via cum eo: ne forte tradat te adversarius judici, et judex tradat te ministro, et in carcerem mittaris. Amen dico tibi, non exies inde, donec reddas novissimum quadrantem. [xxxvII, 10,] Audistis quia dictum est antiquis: Non mochaberis. Ego autem dico vobis: quia omnis, qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam mưchatus est eam in corde suo. Quod si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum, et projice abs te : expedit enim tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. Et si dextera manus tua scandalizat te, abscinde eam, et projice abs te expedit enim tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum eat in gehennam. Dictum est autem : Quicumque diD miserit uxorem suam, det ei libellum repudii. Ego autem dico vobis: Quia omnis, qui dimiserit uxorem suam, excepta fornicationis causa, facit eam mœchari et qui dimissam duxerit, adulterat. Iterum audistis quia dictum est antiquis: Non perjurabis : reddes autem Domino juramenta tua. Ego autem dico vobis, non jurare omnino, neque per cœlum, quia thronus Dei est: neque per terram, quia scabellum

Hac de mitium beatitudine pericope alteri, quæ de lugentium est, in Græco exemplari posthabetur. e Unus Reginæ ms., reus est judicio, Mox ubi dicitur, omnis, qui irascitur fratri suo, additum est in Græco sixn, sine causa.

1 Alias offer: cum Græco poopeрs.

sanctificetur nomen tuum. e Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tua, sicut in cœlo, et in terra. Panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem. Sed libera nos a malo. Amen. [XLIV, 6.] Si enim dimiseritis hominibus peccata corum dimittet et vobis pater vester cœlestis delicta vestra. Si autem non dimiseritis hominibus, nec pater vester dimittet vobis peccata vestra.

est pedum ejus neque per Jerosolymɔm, quia civi- A Sic ergo vos orabitis: Pater noster, qui es in cœlis: tas est magni regis: neque per caput tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere, aut nigrum. Sit autem sermo vester, est, est: non, non : quod autem his abundantius est, a malo est. Andistis quia dictum est : Oculum pro oculo, et dentem pro dente. Ego autem dico vobis, non resistere malo, [xxxv, 5.] sed si quis te percusserit in dexteram maxillam tuam, præbe illi et alteram : et ei, qui vult tecum judicio contendere, et tunicam tuam tollere, dimitte ei et pallium, [xxxix, 10.] et quicumque te angariaverit mille passus, vade cum illo et alia duo. Qui petit a te, da ei et volenti mutuari a te, ne avertaris. Audistis quia dictum est: Diliges proximum tuum, et odio habebis inimicum tuum. [XL, 5.] Ego autem dico vobis: diligite inimicos vestros, b be- B jejunas, unge caput tuum, et faciem tuam lava, ne

nefacite his, qui oderunt vos et orate pro persequentibus, et calumniantibus vos : ut sitis filii patris vestri, qui in cœlis est: qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super justos et injustos. [XLI, 5. Si enim diligitis eos qui vos diligunt, quam mercedem habebitis? nonne et publicani hoc faciunt? Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis? nonne et ethnici hoc faciunt? Estote ergo vos perfecti, sicut et pater vester colestis perfectus est.

C

[Cap. VI. XLII, 10.] Attendite ne justitiam vestram faciatis coram hominibus, ut videamini ab eis : alioquin mercedem non habebitis apud patrem vestrum, qui in cœlis est. Cum ergo facis eleemosynam, noli tuba canere ante te, sicut hypocritæ faciunt in synagogis, et in vicis, ut honorificentur ab hominibus. Amen dico vobis, receperunt mercedem suam. Te autem faciente eleemosynam, nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua ut sit eleemosyna tua in c abscondito, et pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. Et cum oratis, non eritis sicut hypocritæ, qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare, ut videantur ab hominibus : amen dico vobis, receperunt mercedem suam. Tu autem cum oraveris, intra in cubiculum tuum, et clauso ostio, ora patrem tuum in abscondito: et pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. [XLIII, 5.] Orantes autem, nolite multum loqui, sicut ethnici. Putant enim quod in multiloquio suo exaudiantur. Nolite ergo assimilari eis. Scit enim pater D vester, quid opus sit vobis, antequam petatis cum.

a Pari consensu tres quos laudavimus mss., et odies inimicum tuum.

b Plus habet Græcus textus εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, benedicite maledicentes vos : tum καλῶς TOLEÏTE TOÙS μLooūvtas, elc., benefacite his, qui ode

runt vos.

Hic atque inferius continenter nostri mss. absconso, pro abscondito præferunt.

d Addunt iidem mss. tuo, quod et in Græco pronomen est. Paulo quoque superius, ubi dicitur reddet tibi, ut et mox, atque iterum infra, ubi eadem recurrunt verba, continenter in Græco additum est, ¿v tô pavepó, in palam, quod et in vetere antiquissimo Veronensi codice Evangeliorum continetur, Versione legitur.

[XLV, 10.] Cum autem jejunatis, nolite fieri sicut hypocritæ tristes. Exterminant enim facies suas, ul appareant hominibus jejunantes. Amen dico vobis, quia receperunt mercedem suam. Tu autem, cum

videaris hominibus jejunans, sed patri tuo, qui est in abscondito; et pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra ubi ærugo, et tinea demolitur: et ubi fures effodiunt, et furantur. [XLVI, 5.] Thesaurizate autem vobis thesauros in cœlo: ubi neque ærugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt, nec furantur. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et cor tuum. [XLVII, 5.] Lucerna corporis s tui est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex totum corpus tuum lucidum erit. Si autem oculus tuus fuerit nequam totum corpus tuum tenebrosum erit. Si ergo lumen, quod in te est, tenebræ sunt ipsæ tenebræ quantæ erunt? [XLVIII, 5. Nemo potest duobus dominis servire : aut enim unum odio habebit, et alterum diliget: aut unum sustinebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et Mammonæ [XLIV, 5.] Ideo dico vobis, ne solliciti sitis animæ vestræ quid manducetis h, neque corpori vestro quid induamini. Nonne anima plus est quam esca : et corpus plus quam vestimentum ? Respicite volatilia coli, quoniam non serunt, neque metunt, neque congregant in horrea et pater vester cœlestis pascit illa. Nonne vos magis pluris estis illis ? Quis autem vestrum cogitans potest adjicere ad staturam suam cubitum unum? Et de vestimento quid solliciti estis? Considerate lilia agri quomodo crescunt: non laborant, neque nent. Dico autem vobis, quoniam nec Salomon in omni gloria sua coopertus est sicut unum ex istis. Si autem fenum agri, quod hodie est, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit: quanto

e Duo Regina mss. veniat: qui et in hujus Dominicæ orationis fine, Amen prætermittunt. Græcus addit in plerisque exemplaribus : ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεῖα καὶ ἡ δύναμις, καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας, άur. Quoniam tuum regnum, el potentia et gloria in sæcula, amen.

f Non additur hic in Græco delicta vestra, sed mox repetitur peccata eorum, τὰ παραπτώματα αὐτῶν, μος! verba, si autem non dimiseritis hominibus. Tum nostri quoque mss. juxta Græcum, pronomen vobis, post verbum dimittet, ignorant.

5 Quod ter hoc versu repetitur tui pronomen, tertio tantum primo habetur."

Additur in Græco, et quid bibalis, xui ti minte.

mag's vos, a modicæ fidei? Nolite ergo solliciti esse, A quam novi vos: discedite a me qui operamini iniquidicentes: Quid manducabimus, aut quid bibemus, aut quo operiemur? hæc enim omnia gentes inquirunt. Scit enim pater vester, quia his omnibus indigetis. Quærite ergo primum regnum Dei, et justitiam ejus et haec omnia adjicientur vobis. Nolite ergo solliciti esse in crastinum. Crastinus enim dies sollicitus erit sibi ipsi. Sufficit diei malitia sua.

tatem. [LXI, 5.] Omnis ergo, qui audit verba mea hæc, et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui ædificavit domum suam supra petram, et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et non cecidit: fundata enim erat super petram. Et omnis, qui andit verba mea hæc, et non facit ca, similis erit viro stulto, qui ædificavit domum suam super arenam : et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et cecidit, et fuit ruina illius magna. [LXII, 2.] Et factum est, cum consummasset Jesus verba hæc, admirabantur turbæ super doctrina ejus. Erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut Scribæ eorum,

[Cap. VII. L, 2.] Nolite judicare, ut non judicemini. In quo enim judicio judicaveritis, judicabimini : et in qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis. [LI, 5.] Quid autem vides festucam in oculo fratris tui et trabem in oculo tuo non vides? Aut quomodo dicis fratri tuo: Sine ejiciam festucam de oculo tuo et ecce trabs est in oculo tuo? Hypocrita, ejice primum trabem de oculo tuo, et tunc B et Pharisæi. videbis ejicere festucam de oculo fratris tui. [LI, 5.] [Cap. VIII. LXII, 2.] Cum autem descendisset de Nolite dare sanctum canibus, neque mittatis mar- monte, secutæ sunt eum turbæ multæ : et ecce legaritas vestras ante porcos: ne forte conculcent prosus veniens, adorabat eum dicens: Domine, si eas pedibus suis, et conversi dirumpant vos. [LIII, 5.] vis, potes me mundare. Et extendens Jesus manum, Petite, et dabitur vobis: quærite, et invenietis : tetigit eum, dicens: Volo. Mundare. Et confestim pulsate, et aperietur vobis. Omnis enim qui petit, mundata est lepra ejus. Et ait ilh Jesus: Vide, neaccipit et qui quærit, invenit: et pulsanti aperie- mini dixeris sed vade, ostende te sacerdoti, et tur. Aut quis est ex vobis homo, quem si petierit fi- offer munus, quod præcepit Moyses, in testimonium lius suus panem, numquid lapidem porriget ei? Aut illis. [LXIV, 3.] Cum autem introisset Capharnaum, si piscem petierit, numquid serpentem porriget ei? accessit ad eum Centurio, rogans eum, et dicens : Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare fiDomine, puer meus jacet in domo paralyticus, et liis vestris quanto magis pater vester, qui in cœlis male torquetur. Et ait illi Jesus: Ego veniam, et est, dabit bona petentibus se! [LIV, 5.] Omnia ergo curabo eum [Al. veniens curabo]. Et respondens quæcumque vultis, ut faciant vobis homines, et vos Centurio, ait: Domine, non sum dignus, ut intres facite illis. Hæc est enim lex, et prophetæ. [LV, 5.] sub tectum meum: sed tantum dic verbo, et sanaIntrate per angustam portam: quia lata porta, et bitur puer meus. Nam et ego homo sum sub potesspatiosa via est, quæ ducit ad perditionem, et multi lated constitutus, habens sub me milites, et dico sunt qui intrant per eam. Quam angusta porta, et huic Vade, et vadit : et alii, Veni, et venit: et arcta via est, quæ ducit ad vitam et pauci sunt, servo meo, Fac hoc, et facit. Audiens autem Jesus qui inveniunt eam! [LVI, 10.] Attendite a falsis pro- miratus est et sequentibus se dixit: Amen dico phetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium, in- vobis, non inveni tantam fidem in Israel. [txv, 5.] trinsecus autem sunt lupi rapaces: a fructibus eo- Dico autem vobis, quod multi ab oriente, et occirum cognoscetis eos. [LVII, 5.] Numquid colligunt de dente venient, et recumbent cum Abraham, et Isaac, spinis uvas, aut de tribulis ficus? [LVII, 5.] Sic om- et Jacob in regno cœlorum filii autem regni ejinis arbor bona fructus bonos facit: mala autem ar- cientur in tenebras exteriores: ibi erit fletus, et bor malos fructus facit. Non potest arbor bona malos stridor dentium. [LXVI, 6.] Et dixit Jesus Centuriofructus facere neque arbor mala bonos fructus fa- ni Vade-et sicut credidisti, fiat tibi. Et sanatus est cere. Omnis arbor, quæ non facit fructum bonum, puer [Al. puer ejus] in illa hora. [LXVII, 2.] Et cum excidetur, et in ignem mittetur. Igitur ex fructibus venisset Jesus in domum Petri, vidit socrum ejus corum cognoscetis eos. [LIX, 5.] Non omnis, qui di-jacentem, et febricitantem: et tetigit manum ejus, et cit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum coelo

rum sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in cœlis est, bipse intrabit in regnum cœlorum. [Lx, 5.] Multi dicent mihi in illa die: Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo dæmonia ejecimus, et in nomine tuo virtutes multas fecimus? Et tunc confitebor illis : Quia num

a Mss. duo Reginæ, vos minimæ fidei. Paulo post in Græco, ubi dicitur, Scit enim pater vester, additur culestis, ὁ οὐράνιος.

Hoc autem comma, ipse intrabit in regnum cœlorum, tametsi necessario subintelligatur, in Græco tamen exemplari non est.

e Vetustior Reginæ ms. addit hic nomen Jesus,

C

D

dimisit eam febris, et surrexit, et ministrabat eis. Vespere autem facto, obtulerunt ei multos dæmonia habentes et ejiciebat spiritus verbo: et omnes male habentes curavit : ut adimpleretur quod dictum est per Isaiam prophetam, dicentem: Ipse in. firmitates nostras accepit: et ægrotationes e nostras portavit. Videns autem Jesus turbas multas

quod quidem et in Græcis plerisque libris exprimitur : εἰσελθόντι δὲ τῷ Ἰησοῦ : alii αὐτῷ tantum.

d Verbum constitutus, duo Reginæ mss. ignorant : neque ipse proprie habet Græcus textus.

e Alterum hoc quoque pronomen nostras iidem mss., Græco ipso assentiente textu, reticent.

« PoprzedniaDalej »