madvertens bonæ memoriæ Dominus Miro reverentissimus Comes, gratiosusque Episcopus Sedis Gerundensis satagebat malorum templis facinoribus actuum posse atribuente soli Remuneratoris cunctigenum desudare famulatibus, videlicet commerciando temporalia quatinus adipisci quiret eternalia. Hinc pone Bisuldunense opidum ad veneracionem Sancti Clavigeri struxit cœnobium in quo Beati Patris Benedicti sectarentur instrumenta felicium operum. Ob id scilicet quo ipse una cum sectatoribus mereretur a Domino eternale premium ipsique cœnobio ut suum sibimet imperarat velle de suis velociter facultatibus studuit conferre perque paginæ seriem stabilire. Quam paginam sccum defferens Romam detulit ut illius ævi Apostolorum Principis Vicarius per su scedam privilegii roboraret præfato cœnobio ab eodem Presule dicioni comisso famossissimi fati Clavigeri Romulei templi qualiter nulli præsentium futurorumve quidlibet liceret ex præfato subtrahere cœnobio, si nollet anathematis irretitus vinculo cum scelerato Juda eternali perfrui suplicio. His peractis contigit eundem Pontificem nomine Mironem ex huius exilii calamitatibus migrare, et ad beatæ patriæ nanciscendum bravium pervenire, eodem quidem cœnobio absque dedicationis remanente eulogio. Postmodum nempe nonnullis annorum curriculis labentibus Bernardus Christi aminiculo Comes equitatis strenuus sectator, legisque divinæ humanæque sedulus scrutator, Christum super omnia amans, eiusque præceptis omni nisu obtemperans, acto consilio cum modestissimo Abbate eiusdem coenobii Wifredo nomine totaque sua congregatione atque fidelium suorum concione, præcatus est Gerundensem celeberrimum Episcopum Odonem, necne Arnulfum reverentissimum Ausonensem Præsulem quamque Ezonem Barchinonensem venerabilem Pontificem quo simul convenirent, et ad honorem Principis Apostolorum Beatissimique Christi Martiris Primi basilicam dedicarent. Hoc itaque ob sui, suorumque genitorum, fratrum uxoris filiorum, consanguineorum, omniumque fidelium suorum transitoriarum illic beneficia impendencium rerum tam salutem mentium et corporum quam absolutionem peccatorum omnium ut et presencialiter illis liceret tranquille vivere et post funus eternæ beatitudinis præmia percipere. Visumque illis est ut ore supra nominatorum beatissimorum Episcoporum inextricabilis cautio firmaretur, atque illorum articulis cyrogra

pharetur, ut ex rebus eidem sancto templo collatis vel conferendis, veluti scripture diversæ a diversis oblatæ vel offerendæ resonant vel resonabunt, nulli liceret quoquomodo subtrahere vel alienare, seu malignanter invadere. Et si quod absit, aliqua persona abominanda, et a Dominico grege segreganda atque ab ortodoxa Ecclesia extirpanda inflata a diabolo presumpserit in qualicumque loco juri præfatæ basilica pertinenti vim inflingere vel temere invadere hac serie scripture hostensa, nisi. pœnitentiam

egerit et a tali iniquitate resipuerit, condempnatus et abominalus atque anathematizatus nullam inter christicolas habeat portionem, sed cum diabolo et sociis eius ad eternam reservetur ultionem. Preterea et ego ipse Bernardus gratia Dei Comes qui ad dedicationis sollemnitatem prenominatos Pontifices depræcans invitavi una cum germano meo Domno Wifredo (a) eiusdem gratia honoris insignito bona voluntate et summa gratia Salvatorem honorantes corroboramus et confirmamus omnes res quas idem cœnobium in presenti tempore gaudet se habere adeptas vel quas debuerat.......... possidere ut ammodo et deincebs nulli Comitum vel VicesComitum sive cuilibet magnæ vel parvæ persona liceat vim inferre aut aliquod placitum exinde tenere sive de homicidio vel de adulterio, aut de furto, vel de raptu, sive de falsitate, aut de quolibet magno vel parvo placito, et neque pascuarium vel aliquem censum liceat accipere, sed ipse Abba qui præest vel qui præfucrit in monasterio, habeat licentiam et potestatem in omnibus hereditatibus præfati cenobii placitare et distringere et hoc in eis agere quod legaliter agendum est. Illas denique quas adepturum erit censemus ut equali firmitate stabilite permaneant, excepto ex censali publico, quod vulgus feum nominat aliquid ibi oblatum fuerit. Egoque præmissus Odo Gerundensis subsellii Præsul pari voto consentiente cuncto clero nostrae Sedis confirmamus et roboramus omnes res quas famosissimus prædecessor meus Comes e Episcopus Prælatus Miro illich obtulit, et eas quas Christo inspirante vel ego vel quiscumque successor meus illic obtulerit, ut prefixe et stabilite illic perpetualiter maneant; hac si quis temerario ausu aliquid exinde subtrahere voluerit ab

(a) Comite scilicet Ceritaniæ ex Oliva Cabreta eiusque coniuge Ermengarda progenitus, quemadmodum et Bernardus.

ipso Apostolorum Principe maledictus et anathematizatus reservetur ad illam uleionem in qua nullam valeat invenire remissionem. Si quis vero Christi amore accensus illic transitorias res obtulerit, a Domino Jhesuchristo suffragante eodem Apostolo sempiternis ditetur beneficiis et potestate sibi tradita ab omnium suorum solvatur peccatorum vinculis coque sibi aperiente in supernis suscipiatur domiciliis, in quibus cum Sanctis omnibus exultet et letetur in omnibus sæculorum seculis. Amen. Acta prællibati asilii celeberrima dedicatione anno millesimo tertio a Christi Incarnatione extan..... XV. indiccione VIIII. kalendas octobras, VII. anno regnante Rotberto Rege.-Odo hac si indignus gratia Dei Episcopus Sanctæ Sedis Gerundensis Ecclesiæ et nutu Dei Abba ss. Arnulfus ac si indignus gratia Dei Episcopus. Sig†num Wifredus gratia Dei Comes.=Wdamirus gratia Dei Abba.= Abbo Aba ss. Guitardus Archipresbiter. Sig+num Aetius ac si indignus gratia Dei Episcopus.Wilelmus Archilevita.

=Adr.

=

=

Adalbertus Sacerdos et Abba ss.-Deila gratia Dei Abba ss. Sig+num Bernardus gratia Dei Comes +.=Cernitur Abbatis hic signum nunc Benedicti. Sig+num Miro Vice-Comes. Sig+num Oriolus. Sig+num Johannes. Sig+num Arnallus. Sig+num Rodegarius. Miro ss. Sig+num Adalbertus. Signum Sonifredus.=Sigfnum . . †. . . . . Presul †.Sig+num. . Sig+num Bonefilius. Sig+num Adalbertus. Dalmacius Vices-Comes ss.Wilelmus Vice-Comes ss. Guifredus sancla prima Sedis Narbonensis ecclesiæ Episcopus ss. += Berengarius sanctæ ecclesiæ Elnensis Episcopus + Giskafredus presbiter et monacus scripsit inditione die et anno quo supra f. Guilelmus gratia Dei Urgellensis Episcopus †.

XXVIII.

Carta franquitatis Willielmi Comitis Bisuldunensis pro monasterio S. Petri, an. MXXIX. (Vid. pág. 98).

In

Ex autogr. in arch. monast. S. Petri Bisuldunen.

In nomine sanctæ et individuæ Trinitatis: ego Wilelmus gratia Dei Comes considerans me peccatorem in omnibus vo

lo aliquit facere quod Deo sit placitum, ut in necessitatibus meis mercar illum habere propitium. Concedo itaque et constituo ad domum Sancti Petri Apostoli cuius cœnobium constructum est juxta castrum Bisuldunum ut de isto die in antea aut ego aut ullus homo per me in jam dicto cœnobio vel in omni terra quam hodie habet vel in antea juste adquisierit, non accipiamus ullum receptum, neque ullam paralam, neque aliquis post me in perpetuum, nisi forte Abbas ipsius loci me rogaverit et invitaverit, sicut ei placuerit. Destruo quoque perversum usum quod ego constitui, ut in hoste mea vel successorum meorum non faciant ullum servicium neque Iraginam, neque aliquod præstitum neque de cavallis, neque de mulis, neque de asinis, neque de villare, neque mihi, neque ad aliquem post me in æternum. Accepi autem propter hoc a Tassione ipsius loci Abbate CCC. et eo amplius modios calcis propter edificationem palacii mei. Si quis ergo hanc constitutionem voluerit disrumpere, aut ego, aut aliquis homo, si non digne satisfecerimus Deo et Sancto Petro Apostolo, ex tune de parie Dei Omnipotentis et omnium Sanctorum permaneamus excomunicati per excomunionem omnium Episcoporum quorum nomina in hac carta fuerint scripta. Facta carta concessionis nonis novembris, anno XXXIIII. regnante Rothberto Rege.÷Ego Johannes Sanctæ Catholicæ et Apostolicæ Romanæ ecclesiæ Præsul.=Oliva Episcopus†ss. (Ausonensis).=Wilielmus comes gratia Dei qui hanc cartam concessionis feci, firmavi et flrmare rogavi. † Petrus quem dicunt Episcopum Sanctæ Rufinæ.=† Petrus Episcopus † (Gerundensis). Wifredus gratia Dei Episcopus † (Bisuldunensis).—Adalaizis Comitissa †. Signum Wilielmus Vices-Comes. Signum Odgario Saione. Amelius Episcopus. Wadaldus ac si indignus gratia Dei Episcopus ss. Bernardus Comes Bisullunensis, proles Wilielmi Comitis.

=

Miro ss. Eneas. Signum Ademar mandatarius Sancti Petri. Signum Bernardus Arnallo. Signum Raimundus Ademar. Sig+num Raimundus Adalberto. Johannes presbiter el monachus qui hanc cartam concessionis scripsi cum literas rasas in V. et VI. versu, et superpositas in VII. versa, et subscripsi die et anno quod supra.

XXIX.

Donatio ecclesiæ de Flix facta ecclesiæ et monasterio S. Petri Bisuldunensi per Gaufredum Episcopum et Capitulum Dertusens. sub certis conditionibus in ea contentis, an. MCLXVI. (Vid. pág. 99).

Ex arch. eccle. Dertus.

Quoniam

uoniam facta mortalium cum auctoribus suis tabes oblivionis semper invidia (f. invida) memoriæ scriptorum inopia delere consuevit; ego Gaufredus Dertusensis dictus Episcopus, et qui mecum sunt in eadem ecclesia fratres, tam vivorum præsentiæ, quam futurorum posteritati scripto tradere curavimus donum ccclesiæ de Flix ecclesiæ S. Petri Bisillunensis, et Bernardo ciusdem Abbati, suisque successoribus in perpetuum; hoc inquam donum facimus prænominatæ ecclesiæ, salvo iure episcopali, retenta scilicet quarta parte decimarum, de quibuscumque monachi decimas acceperint in Flix, et in terminis eius. Damus autem prædictis monachis decimas de propriis animalibus suis, et de proprio orto suo uno, et de propria vinea una, dum prior (qui) ex permissione Episcopi absque capellano fuerit, promittat obedientiam Episcopo in omnibus in quibus capellanus obediens esse debet. Cum autem Abbas, sive Prior gerens vicem eius capellanum in præfata ecclesia posuerint, præsentabit eum Episcopo, qui possit discernere utrum sit litterata persona, inreprehensibilis, acceptione digna. Præsentatus autem capellanus promittat obedientiam Episcopo, et accipiat ab eo curam animarum; et ipse el Prior cum Episcopo sanctam sinodum celebrent, et ab eadem ecclesia sanctum crisma reportent, iustitiam teneant ex præcepto Episcopi, sicut sacri canones docent. Haec siquidem fuit convenientia, quam habuit prædictus Abbas cum Episcopo, ut omnes possessiones quas posset adquirere vel emere in episcopatu Dertusensi et Illerdensi, daret ecclesiæ de Flix, excepta possessione de Corbins, quain retinuit propriam ecclesia Bisuldunensis 'ad aniversarium agendum Comitis Barchinonensis. Hoc scriptum factum est anno Dominicæ Incarnationis M.C.LX.V., V. idus